Prezentowany artykułu powstał na tle obserwacji bieżących polskich sporów polityczno-prawnych wokół Konstytucji. Poszukując przyczyn różnic w pojawiającej się argumentacji, zwróciliśmy uwagę na zagadnienie edukacji konstytucyjnoprawnej. Postawione zadanie przedstawiliśmy w dwóch etapach. W pierwszym omówiliśmy wyróżniane w teorii społecznej modele edukacji. Punktem wyjścia uczyniliśmy model strukturalno-funkcjonalny oraz jego krytykę z perspektywy teorii konfliktowych, interpretatywnych i krytycznych. Następnie zaprezentowana została ewolucja instytucji prawno-administracyjnych w świetle konfliktu między oczekiwaniem ich otwartości na wymiar etyczny i polityczny a roszczeniem integralności i spójności. W tym celu skorzystaliśmy z propozycji Philippe Noneta i Philipa Selznicka. W drugim etapie przybliżyliśmy trzy koncepcje konstytucji i konstytucjonalizmu. Za modelowe przykłady posłużyły nam poglądy Hansa Kelsena, Carla Schmitta oraz amerykańska doktryna judicial review. Propozycje te, jak staraliśmy się wykazać, można przedstawić jako punkty oparcia dla trzech wizji edukacji konstytucyjnoprawnej. W artykule nie poprzestaliśmy tylko na prezentacji modeli edukacji i rekonstrukcji wizji edukacji konstytucyjnej. Usiłowaliśmy również, mając na uwadze doświadczenia polskiej debaty wokół Konstytucji, wykazać, że doktryna judicial review otwiera obiecującą przestrzeń dla rewaluacji nauki i praktyki (a więc i dydaktyki) konstytucyjnoprawnej.

This article has originated from observations of the current Polish political and legal disputes over the Constitution. In pursuing the reasons for the different lines of the argumentation presented, we have brought the issue of education in constitutional law to attention. We have covered the issue in two stages. The first stage involves a discussion of education models as expounded in social theory. Our starting point was the structural-functional model and its criticism along the lines of conflict, interpretative, and critical theories. This is followed by a presentation of the evolution of administrative-law institutions in the light of the conflict between the expected openness to ethical and political dimensions and the claims for integrity and coherence. To this end, we followed the proposals of Nonet and Selznick. The second stage includes a review of three conceptions of the constitution and constitutionalism. The views of Kelsen, Schmitt as well as the American judicial review doctrine served as model examples. These proposals can be presented as the cornerstones of three visions of constitutional-law education. We did not content ourselves with presenting a set of models of education and covering a reconstruction of the vision of constitutional education. We have also attempted to demonstrate, bearing in mind the nature of the Polish debate over the Constitution, that the judicial review doctrine opens up a promising sphere for a revaluation of both the theory and practice of constitutional law.

Niniejszy tekst jest głosem w dyskusji nad reformą szkolnictwa wyższego w Polsce. Na wybranych przykładach pokazuje on, że planowane zmiany opierają się na kilku fundamentalnych mitach odpowiadających za nieefektywność wcześniejszych prób naprawy uniwersytetu. Jednocześnie stara się pokazać, dlaczego należy odrzucić przekonanie, że reformę szkolnictwa wyższego można przeprowadzić szybko, bez wielkich nakładów finansowych, i że rezultaty wprowadzanych zmian mogą być natychmiastowe. W tekście prowadzona jest także krytyka poglądu zakładającego, że pożądane zmiany można osiągnąć wyłącznie poprzez reformę prawa i że da się wprost zastosować w warunkach polskich rozwiązania działające w innych państwach. Prowadzone rozważania przeciwstawiają się stanowisku, zgodnie z którym istnieją jakieś idealne modele kształcenia i prowadzenia badań, których wdrożenie umożliwia „wyhodowanie” idealnego uczonego. Argumentując, że kształcenie i sukces naukowy zawsze będą wypadkową wielu zmiennych, krytycznej analizie poddano również wybrane rozwiązania wprowadzane w prawie o szkolnictwie wyższym i nauce.

This text is a contribution to the discussion on the reform of higher education in Poland. By referring to selected examples, it shows that the planned changes are based on several fundamental myths resulting from the inefficiency of earlier attempts to heal the university system. At the same time, it aims to show why it is necessary to abandon the belief that higher education can be reformed quickly, with little financial outlays, and that the results of the implemented changes can be instant. The text offers also a criticism of the view assuming that the expected changes can be arrived at only through a reform of the law, and that it is possible to transplant solutions functioning in other countries directly to Poland. The presented considerations oppose the position according to which there exist some ideal models of education and research, whose implementation can make it possible to “breed” an ideal scholar. Arguing that education and academic success will always be an outcome of many variables, a critical analysis of selected solutions included in the law on science and higher education has been offered as well.

Artykuł porusza istotny problem edukacji prawniczej w Polsce. Po prezentacji zmian w edukacji prawniczej na świecie tekst koncertuje się na roli akademickiej i praktycznej edukacji prawniczej. Autorzy wskazują na specyficzną rolę ukrytego wymiaru edukacji prawniczej, który jest niedostrzegany, a spełnia kluczową rolę w formowaniu prawników w Polsce. Ostatnia część artykułu wskazuje na możliwości zmiany w systemie edukacji prawniczej.

The article raises an important problem of legal education in Poland. After covering the changes in legal education in the world, the paper moves on to focus on the role of academic and practical legal education. The authors point to the specific role of the hidden dimension of legal education, which tends to be unseen, but plays a key part in educating lawyers in Poland. The final part of the article discusses the possible changes to be made in the system of legal education.

W artykule podjęto próbę zaprezentowania zmian legislacyjnych związanych z tzw. ustawą 2.0, tj. ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym wraz z rozporządzeniem wykonawczym w sprawie studiów, jak i projektem tzw. aplikacji uniwersyteckiej, która aktualnie nie została jeszcze ujęta w jakiekolwiek ramy normatywne. Zmiany te mogą mieć wymierny wpływ na kształcenie prawnicze w Polsce, a co za tym idzie, także na sektor administracji publicznej w kontekście jego potrzeb. Wydaje się bowiem zasadne przyjęcie, że te dwa obszary badawcze, tj. sektor administracji publicznej i kształcenie prawnicze, są ze sobą wzajemnie powiązane jak i wzajemnie wpływające na siebie; administracja publiczna dla funkcjonowania potrzebuje bowiem kadr prawniczych, a te z kolei w wymierny sposób kształtują jej praktykę – przykładowo poprzez działalność naukową i wykładnię doktrynalną czy też sprawowanie nadzoru sądowego. Unikając przy tym odpowiedzi na pytania badawcze o charakterze generalnym, jak np. „jakie powinno być »dobre« kształcenie prawnicze?” czy też o optymalny model funkcjonalny administracji publicznej w Polsce, w tekście skupiono się w pierwszej kolejności na zarysowaniu postulatu tzw. dobrej administracji. W dalszej kolejności zaprezentowano wybrane zagadnienia z zakresu kształcenia prawniczego, które z taką administracją są związane i mogą służyć realizacji postulatu albo ją osłabiać. Zaprezentowano też założenia projektu aplikacji uniwersyteckiej oraz projekt ustawy wraz z rozporządzeniem wykonawczym. Zwrócono także uwagę na zjawisko mitologizowania kształcenia praktycznego, prezentując w tym zakresie pożądany kierunek działalności prawodawczej.

The article attempts to present the legislative changes relating to the so called Act 2.0, i.e, the law on higher education together with its implementary regulation on studies as well as the proposed university apprenticeship, which has not as of yet been made into law of any kind. These changes may have a considerable impact on legal education in Poland, and, hence, on the public administration sector in the context of its needs. For it seems justified to assume that the two research areas, i.e. the public administration sector and legal education are both interrelated and that they exert reciprocal influence upon each other. For public administration, in order to function properly, requires a supply of lawyers whereas the latter, in turn, considerably affects its practices – for instance, by way of academic activities and jurisprudential construction or judicial review. The text focuses, above all, on outlining the postulate of the so called good administration. Subsequently, selected issues are presented in the areas of legal education that are related to such administration and can serve to either implement the postulate or to weaken it. Presented are also the assumptions of the draft of the, so called, academic apprenticeship as well as the draft law together with its implementary regulation. Moreover, attention is paid to the phenomenon of mythologisation of practical education presenting a desired direction of legislative action in that respect

Jakość kształcenia w szkolnictwie wyższym dotyczy zarówno procesu kształcenia, jak i wykształcenia wyższego jako dobra wytwarzanego w procesach kształcenia. W ostatnich kilkudziesięciu latach stała się zasadniczym problemem polityki publicznej w obszarze szkolnictwa wyższego w wymiarze poszczególnych państw uczestniczących w Procesie Bolońskim i w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego. W konsekwencji wzrosło także zainteresowanie nauk społecznych procesami kształcenia w szkolnictwie wyższym, a jedną z centralnych idei stało się zarządzanie jakością kształcenia. Badania nad jakością kształcenia są prowadzone przez przedstawicieli wielu nauk społecznych, przy użyciu różnorodnych podejść badawczych. Proponowane w artykule podejście badawcze nawiązuje do koncepcji gry organizacyjnej i wykorzystuje założenia oraz aparat pojęciowy tzw. podejścia decyzyjnego w odniesieniu do podejmowania decyzji publicznych. W szczególności przyjęto założenie, że działania podmiotów uczestniczących w różnych rolach w procesie kształcenia można opisywać i wyjaśniać jako decyzje graczy uczestniczących w wielopodmiotowych oraz wielopoziomowych grach o organizację procesów kształcenia oraz o wykształcenie wyższe. Gry o procesy kształcenia oraz o wykształcenie wyższe są obecnie toczone nie tylko w hierarchicznej strukturze państwa, ale również w szerszej strukturze organizacyjnej, jaką jest Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego. Zarządzanie jakością kształcenia w tym obszarze nie jest sterowane odgórnie i polega przede wszystkim na uzgadnianiu wiążących, kierunkowych rozwiązań instytucjonalnych, jakie mają prowadzić do wzrostu konkurencyjności procesów kształcenia i wykształcenia wyższego oferowanego przez europejskie szkoły wyższe.

The quality of education in higher education concerns both the process of education and higher education as a good produced as a result of education processes. In the last several dozen years, the quality of education has become a major issue dealt with as part of public policy in the area of higher education both in the dimension of particular countries participating in the Bologna Process, and in the European Higher Education Area. As a result, social sciences have shown more interest in education processes in higher education, with managing the quality of education becoming one of the ideas central to the matter. Studies into the quality of education are conducted nowadays by representatives of many social sciences, adopting many different research approaches. The research approach proposed in this article refers to the organisational game concept and draws on the assumptions and the notional apparatus of the so-called decision-making approach as regards making public decisions. A particular assumption that has been made is that the activity of entities involved in the process of education and performing different roles therein (public authorities, higher education institutions and their associations, accreditation agencies and other institutions assessing the quality of higher education, the so-called stakeholders of higher education institutions) can be described and explained as decisions of players playing multiplayer and multilevel games for the organisation of education processes and for higher education. Games for education processes and for higher education are currently played not only in the hierarchical structure of the state, but also in a broader organisational perspective, which is the European Higher Education Area. Managing the quality of education in this area is not controlled top-down, and involves mainly arranging some binding and guiding institutional solutions which are to lead to an increased competitiveness of education processes and higher education offered by European higher education institutions.

Ustawa o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 r. w poważnym stopniu ogranicza autonomię wewnętrzną w uczelni. Zarządzanie oddaje w ręce rektora i rady uczelni a pomija wydziały, które, o ile w ogóle będą powołane, zostały sprowadzone do roli podmiotów bez istotnego znaczenia. Rektor jako wyłączny kierowniczy organ uczelni i rada uczelni, reprezentująca przede wszystkim interesariuszy zewnętrznych, jako organ nadzoru nad jej gospodarką, uzyskali tak szerokie kompetencje, że w konsekwencji może to wpływać negatywnie na rozwój wielu dyscyplin naukowych, zwłaszcza z dziedziny nauk humanistycznych oraz w wielu przypadkach także społecznych.

The Act on Higher Education and Science of 2018 considerably restricts the internal autonomy of universities. Management is vested in rectors and university boards while neglecting the role of faculties, which, if established in the first place, have been reduced to entities of no significance. The rector, as the exclusive managerial body of an institution, and the university board, representing mainly external stakeholders, as a body supervising its economy, have been vested with such an ex-tensive authority that this may result in hindering the development of multiple academic disciplines, especially those in the area of the humanities, but also in the field of social studies in many cases.

Ważny dla naukowego i filozoficznego sposobu myślenia jest problem okoliczności, które wpłynęły na wykształcenie takiego typu rozważań, różnego od objaśniania rzeczywistości za pomocą mitologicznych wierzeń. Sensem umysłowych poszukiwań człowieka filozofującego okazał się namysł nad regułą, nad kierującą wszystkim zasadą, tj. zarówno światem naturalnym (kosmosem), jak i relacjami między ludźmi. Doszło do tego sposobu myślenia po tym, gdy pojawiła się potrzeba i możliwość spisania (ustanowienia) abstrakcyjnych norm prawa (nomos) dla pewności i sprawdzalności orzecznictwa, dla obrotu gospodarczego, a zwłaszcza dla własności (prawo cywilne), wartość której wyrażono abstrakcyjnie w pieniądzu monetarnym. Były to znaczące okoliczności dla zainicjowania i rozwoju myślenia naukowo-filozoficznego (abstrakcyjnego). Innymi fundamentalnymi warunkami rozwoju nauki i filozofii była wolność, równość i uznanie dla inności, a także nieortodoksyjny charakter wierzeń (mitów). Te zapewniała zaś obywatelska, kosmopolityczna i rozwinięta gospodarczo polis, zwłaszcza demokratyczna. Owe warunki rozwoju nauki i okazały się uniwersalne i ponadczasowe.

Important for the scientific and philosophical mode of thought is the issue of circumstances that lead to the emergence of such type of reflection, different from traditional ways of explaining the reality by mythological beliefs. The spiritual search of a philosophising man turned out to be a reflection upon rule, upon the all-governing principle, i.e. both the natural world (cosmos) and the relations between people. This mode of thought evolved when a need and possibility for writing down (setting out) abstract legal norms (nomos) for the sake of certainty and verifiability of judgments arose. It was vital also for the trade and in particular for ownership (civil law), whose value was abstractly expressed in monetary money. These were the crucial factors in the initiation and development of scientific and philosophical (abstract) thought. Other fundamental conditions for the development of science and philosophy included liberty, equality and respect for otherness, as well as the non-orthodox character of beliefs (myths). These were ensured by the civic, cosmopolitan and economically developed polis, particularly the democratic one. Such conditions for the development of science and philosophy have proved to be universal and timeless.

W artykule autor omawia podstawowe założenia reformy prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, wprowadzanej w Polsce od jesieni 2018 r., ze szczególnym uwzględnieniem zasad zatrudniania nauczycieli akademickich. Jedną z najważniejszych zmian w tym obszarze jest rezygnacja z mianowania jako podstawy nawiązywania stosunków pracy z tą grupą zawodową na rzecz umowy o pracę. Jest to zakończenie trwającego od kilkunastu lat procesu odchodzenia od modelu zatrudnienia opartego na szczególnym statusie nauczycieli akademickich. Obecnie będą oni w znacznym zakresie podlegać ogólnym regulacjom prawa pracy. Oznacza to uelastycznienie regulacji prawnej, a tym samym ograniczenie ochrony przed zwolnieniem z pracy, jaka przysługiwała nauczycielom mianowanym. Autor uważa także, że wprowadzane obecnie zmiany to dopiero pierwszy etap reformy, która powinna zakończyć się znaczącym podniesieniem nakładów finansowych na szkoły wyższe i zbliżeniem poziomu wynagrodzeń nauczycieli akademickich do standardów z państw rozwiniętych.

In the article, the author discusses the basic assumptions of the reform of the Law on Higher Education and Science, which is to be has been introduced in Poland in autumn 2018, with particular emphasis on the rules of employing university teachers. One of the most important changes in this area is the resignation from appointment as a basis for establishing employment relationships with this professional group in favour of an employment contract. It is the end of the process of departing from the employment model based on the special status of university teachers, which has lasted for over a dozen years. Now, they will largely be subject to general labour law regulations. This means making the legal regulation more flexible and therefore also reducing the protection against dismissal, the right to which has been vested in the appointed teachers so far. The author also believes that the changes currently being implemented are only the first stage of the reform, which should result in a significant increase in financial outlays for higher education institutions and in the approximation of the level of salaries of university teachers to standards in developed countries.

Artykuł omawia Case Method – dominującą metodę edukacyjną stosowaną w amerykańskich szkołach prawa, która polega na nauczaniu prawa poprzez analizę orzeczeń sądowych, stworzoną w latach 70. XIX w. przez Christophusa Collumbusa Langdella. Langdell postrzegał prawo jako naukę, podobną do fizyki czy chemii, a więc jako uporządkowany system obiektywnej wiedzy. Stworzona przez niego metoda nauczania służyć miała przygotowaniu osób zajmujących się prawem w sposób naukowy. W artykule przedstawiona została koncepcja prawa Langdella, oraz wpływ, jaki jego metoda nauczania wywarła na nurty amerykańskiej filozofii prawa – klasyczną jurysprudencję oraz realizm prawniczy.

The article discusses the Case Method – the dominant method of teaching in American law schools, based on an analysis of judicial decisions, created in the 1870s by Christophus Collumbus Langdell. Langdell perceived law as a science similar to physics or chemistry, and hence as an ordered system of objective knowledge, and the method of teaching that he created was intended to educate people dealing with law in a scientific manner. The article presents Langdell’s concept of law and the impact of his teaching method on the trends in American legal philosophy – classical jurisprudence and legal realism.

Przedmiotem artykułu jest zagadnienie możliwości regulacji spraw dotyczących szkolnictwa wyższego w aktach wykonawczych i wewnętrznych. Na tle zasady autonomii szkół wyższych i zasad dotyczących tworzenia prawa, w szczególności zasad wydawania rozporządzeń, zarysowano dopuszczalne granice delegowania materii odnoszącej się do szkolnictwa wyższego do rozporządzeń, a także aktów wewnętrznych szkół wyższych. Wskazano też, że nieprawidłowy podział materii między ustawę a rozporządzenie nie tylko narusza konstytucyjne reguły tworzenia prawa, ale też jest sprzeczny z ochroną zaufania podmiotów do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasadą podziału i równowagi władzy. Wadliwe kształtowanie systemu szkolnictwa wyższego nie sprzyja jakości kształcenia oraz prowadzeniu badań naukowych. Utrudnia to również realizację wolności nauki.

The article discusses the issue of the possibility of regulating matters concerning higher education and its institutions in executive and internal acts. It presents the acceptable limits of delegating matters relating to higher education to regulations, as well as internal acts of higher education institutions. These limits are described taking into account the principle of autonomy of higher education institutions, as well as the rules on the creation of law, in particular the rules for issuing regulations. It was also pointed out that the incorrect division of matter between act of parliament (statute) and a regulation violates constitutional rules of law creation. It is also contrary to the protection of entities’ trust in the state and law and the principle of division and balance of power. Faulty formation of the higher education system is not good to the quality of education and conducting scientific research. It hinders the implementation of the freedom of science.

Badania prowadzone nad funkcjonowaniem administracji publicznej mają charakter interdyscyplinarny. Analizowanie kwestii funkcjonowania administracji publicznej wymaga systemowego spojrzenia, w którym istotnym elementem jest układ stosunków pomiędzy całym systemem i poszczególnymi podsystemami administracji publicznej a jej otoczeniem zewnętrznym. To ujęcie wywodzi się z nauk o zarządzaniu. Znajduje ono swoje odzwierciedlenie w nauce administracji. Szczególnym podsystemem administracji publicznej wymagającym ujęcia interdyscyplinarnego jest podsystem społeczny. W polskim systemie administracji publicznej podsystem społeczny stanowią pracownicy tworzący korpus służby cywilnej oraz inni pracownicy zatrudnieni w urzędach i pozostałych strukturach administracji publicznej. Kształtowanie kadry administracji wiąże się nie tylko z samym naborem odpowiednio wykształconych kandydatów do pracy w urzędach organów administracji publicznej. Bardzo ważne jest kształtowanie odpowiednich postaw etycznych urzędników zarówno administracji rządowej, jak i samorządowej. Powinni oni znać zasady etyki urzędniczej. Nie jest jednak możliwe skodyfikowanie wszystkich norm etycznych pracownika administracji publicznej, a więc należy w tym zakresie stosować ogólne normy prawa moralnego. Obecnie absolwenci kierunków studiów wyższych przygotowujących do pracy w administracji są wprawdzie na ogół odpowiednio przygotowani do analizowania aktów normatywnych, wydawania decyzji administracyjnych czy w ogóle rozumienia zasad systemu prawnego, ale brak im podstaw do uwzględniania w odpowiednim stopniu kwestii związanych z etyką działania i poszanowaniem przyjętych w społeczeństwie wartości.

Research on the functioning of public administration is interdisciplinary. The analysis of the functioning of public administration requires a systemic view in which the system of relations between the entire system and individual subsystems of public administration on the one hand and its external environment on the other is an important element. This approach comes from the management sciences. It is reflected in the science of administration. The social subsystem is a particular subsystem of public administration requiring an interdisciplinary approach. In the Polish system of public administration, the social subsystem consists of employees forming the civil service corps and other staff employed in offices and other public administration structures. Formation of the administration staff is associated not only with the recruitment of properly educated candidates for work in the offices of public administration bodies. It is very important to shape appropriate ethical attitudes of officials of both government and local government administration. They should know the rules of official ethics. However, it is not possible to codify all the ethical standards of a public administration employee, so the general standards of the moral law should be applied in this respect. Currently, graduates of higher education studies preparing for work in administration are generally adequately prepared for analysing normative acts, issuing administrative decisions or understanding the rules of the legal system in general, but they lack the basis for addressing to a sufficient extent the issues related to ethics of acting and respecting the values adopted in the society.

AAktualne programy studiów prawniczych w Polsce mają wciąż charakter „analogowy”, nauczyciele akademiccy w dużej części są nadal „analogowi”, a studenci i aplikanci zamieszkują inny świat: to „digitalni (cyfrowi) tubylcy”, inaczej mówiąc to homo zappiens, czyli „nieustannie klikający”. Z drugiej strony programy są przesycone prawie wyłącznie dogmatyką prawa, a rynek potrzebuje absolwentów prawa do gospodarki, także z wiedzą o zasadach działania rynku, biznesu i przedsiębiorstw, w tym ze specjalnymi miękkimi kompetencjami, zupełnie innymi niż wymagane są od wieków w sądach. Autorka przedstawia argumenty na rzecz koniecznej reformy studiów prawniczych w związku z powyższymi zjawiskami.

Current legal studies curricula in Poland are still “analogue”, academic teachers themselves are still largely “analogue”, and students and articling students live in a different world: they are “digital natives”, in other words, “homo zappiens”, meaning “constantly clicking”. On the other hand, curricula and programmes are saturated almost exclusively with legal doctrines, but the market needs law graduates in economy, also with the knowledge of market, business and enterprise opinion principles, including special soft skills, completely different from those required for centuries in courts. The author presents arguments for the necessary reform of legal studies in connection with the above phenomena.

Artykuł obejmuje rozważania dotyczące marketingu e-mailowego usług i produktów finansowych skierowanego do konsumentów. W opracowaniu zaprezentowano praktykę banków, która jest wykorzystywana przez te instytucje w e-marketingu, poddano też rozważaniom podstawowe pojęcia, takie jak informacja, oferta, reklama, komunikat czy spam. Artykuł porusza w szczególności istotne problemy wysyłania materiałów reklamowych pocztą elektroniczną, do których należą: określenie jakiego rodzaju wiadomości bank może wysyłać swoim klientom, czy bank może wysyłać wiadomości wszystkim swoim klientom, czy bank może wysyłać wiadomości wyłącznie do swoich klientów, jakie są prawa konsumentów w zakresie otrzymywanej niechcianej i niezamówionej informacji handlowej. W opracowaniu uwzględniono aktualne orzecznictwo oraz poglądy przedstawicieli doktryny prawa.

This article covers considerations on the e-mail marketing of financial products and services aimed at consumers. The research paper presents the practice of banks used by those institutions in the e-marketing; basic concepts such as information, offer, advertisement, communication or spam have been considered. The article addresses in particular relevant problems linked to sending advertising materials by e-mail, i.e specifying what types of messages a bank may send to its customers, whether a bank may send such messages to all its customers, whether a bank may send such messages only to its customers, what the consumers rights with respect to receiving unwanted and unsolicited commercial information are. The research paper took into consideration current judicature and views of legal writers.

Celem niniejszego artykułu jest podjęcie refleksji nad presupozycjami ontologicznymi krytycznej nauki o prawie (prawoznawstwa krytycznego), rozumianymi jako zbiór założeń z zakresu ontologii społecznej, wyznaczających tożsamość tej formy ogólnej refleksji nad prawem. Artykuł postuluje wyróżnienie czterech takich założeń: założenie o polityczności świata społecznego, założenie o społecznym tworzeniu świata społecznego, założenie o paninterpretacjonizmie, założenie o istnieniu wspólnot interpretacyjnych.

The aim of the present article is to reflect upon the ontological presuppositions of critical jurisprudence (critical legal science), understood as a set of assumptions in the domain of social ontology, which determine the identity of this form of general reflection upon law. The article proposes to identify four such assumptions: the assumption concerning the political character of the social world; the assumption on the social construction of the social world; the assumption of paninterpretationism; the assumption of the existence of epistemic communities.

Artykuł dotyczy problematyki funkcji stymulacyjnej (interwencyjnej) podatku od gier, stanowiąc próbę odpowiedzi na pytanie, czy intencją polskiego prawodawcy było przypisanie tej daninie rzeczonej funkcji, a jeżeli tak, to w jakim zakresie powyższe założenia znalazły odzwierciedlenie w treści przepisów i wynikających z nich norm. W pierwszej części opracowania wyodrębniono podstawowe płaszczyzny realizacji funkcji stymulacyjnej podatków od gier w ujęciu teoretycznym. Druga część została poświęcona przedstawieniu funkcji, które przypisywano monopolowi loteryjnemu oraz podatkom obciążającym działalność polegającą na urządzaniu gier hazardowych w okresie dwudziestolecia międzywojennego i Polski Ludowej. Trzecia część obejmuje analizę przepisów ustawy o grach i zakładach wzajemnych oraz ustawy o grach hazardowych w kontekście tego, w jakim zakresie na etapie projektowania i uchwalania rzeczonych regulacji zakładano ich interwencyjne oddziaływanie.

The article addresses the issues of the stimulating (intervention) function of the betting and gambling tax. It attempts to answer the question whether the intention of the Polish legislator was to ascribe this function to the betting and gambling tax, and if so, to what extent such assumptions were reflected in the legal provisions and the resulting norms. The first part of the article identifies the basic levels of the performance of the stimulating function of the betting and gambling tax in theoretical terms. The second part presents the functions that were attributed to the lottery monopoly and the taxes that affected the organisation of gambling games in the interwar period and in the Polish People’s Republic. The third part of the article analyses the provisions of the Act on Games and Mutual Wagering as well as the Gambling Law in the context of the extent to which these regulations were expected to have an interventional effect at the drafting and adoption stage.

W administracji publicznej zachodzą pewne typowe relacje: kierownictwo, nadzór, kontrola, koordynacja i współdziałanie. Dwie ostatnie rzadko stają się przedmiotem zainteresowania nauki prawa administracyjnego. Celem artykułu jest rozpoczęcie dyskusji nad wypełnieniem tej luki. Prawne wyodrębnienie koordynacji stwarza pewne trudności. W większości przypadków koordynacja występuje bowiem łącznie z kierownictwem, nadzorem albo kontrolą. Taki rodzaj koordynacji można by określić jako koordynację funkcjonalną. Istnieje jednak także koordynacja samodzielna. Wobec szczupłości norm prawa pozytywnego dotyczących takiej koordynacji ogranicza się one przeważnie do stosowania niewładczych środków działania organu koordynującego. Administracyjnoprawny stosunek koordynacji ma charakter osobliwy. Dla jego zawiązania konieczny jest udział nie dwóch, ale co najmniej trzech podmiotów: koordynatora i dwóch podmiotów koordynowanych. Punktem wyjścia do rozważań o współdziałaniu w administracji publicznej jest propozycja wyodrębnienia zasady powszechnego współdziałania. Mogłaby mieć ona status jednej z ogólnych zasad prawa administracyjnego. W chwili obecnej prawo pozytywne nie wypowiada jej wprost. Można ją jednak wyprowadzić z rożnych norm obowiązujących, w tym rangi konstytucyjnej. Nakazuje ona, aby wszystkie podmioty sprawujące administrację publiczną współdziałały ze sobą. Zakazuje konkurencji między nimi. W artykule podjęto próbę typologii form współdziałanie, zwracając uwagę na ich różnorodność. Wiele kwestii związanych z koordynacją i współdziałaniem w administracji wymaga jeszcze naukowego oświetlenia. Kolejnym etapem powinno być ujęcie ich w ramy norm prawa pozytywnego. Mogłoby to nastąpić w przyszłej ustawie „Przepisy ogólne prawa administracyjnego”.

There are some typical relations that can be observed in public administration, including management, supervision, control, co-ordination and co-operation. The latter two are seldom subject to scrutiny by administration law academics. The purpose of this article is to initiate a discussion on filling this gap. In most cases, co-ordination is performed in connection with management, supervision or control. This type of co-ordination can be described as functional. However, independent co-ordination also exists. Due to the limited number of positive law regulations regarding this type of co-ordination, it is usually limited to the co-ordinating body applying non-executive measures. The co-ordination relationship in administration law is an unusual type. At least three entities are necessary for such a relationship to exist, namely a co-ordinator and two co-ordinated parties. The analysis of co-operation in public administration is possible upon considering the principle of general co-operation as a separate one. This principle could have the status of a general administration law principle, but the positive law does not currently formulate this principle directly. However, it can be derived from various applicable rules, including rules of constitutional importance. This principle dictates that all public administration entities must co-operate with each other. The article attempts to define forms of co-operation, indicating their diversity. Many issues related to co-ordination and co-operation in administration still require scientific explanation. A further stage should involve regulating these activities within the framework of the positive law. This could be implemented by future act – the “General Provisions of Administrative Law”.

The 1917 Russian Revolution was one of the central events of the 20th century, resulting in a great deal of novel developments not only in terms of ideology and socio--economics, but also in the field of state-building. Very innovative was the Bolshevik state-building. Both in terms of power and administration and in terms of the identity of the state, the Bolsheviks were thinking in terms of a completely new and novel concept of the state. The camp of the opponents of the Bolsheviks was heterogeneous. They ranged from the hardest Russian etatists to anarchists of various bents kinds As a result, the White movement’s ideology was strongly reflective (reactive) in its character. The majority of White leaders saw their own system as a military dictatorship restoring order. Officially, the generals claimed that their role was temporary, to be maintained only until the rule of law and the unity of the state are restored in Russia. It was, in fact, one of their paramount objectives to restore a “unified and indivisible” Russia. Although the factual existence of a military dictatorship did not mean that representative bodies in various forms and with various competencies did not exist at all, those bodies could never be equal partners of the leading generals. They were more akin to consulting bodies. Instead, amid the terror and the chaos of the Civil War, the ideology of ‘the strong hand’ and ‘effective, stable power’, without any additional adjectives became increasingly important in the ideology of the White movement.

The article concerns philosophical justification and philosophical background of copyright protection relating to international treaties and the law of European Union. This paper is divided into three parts. The first one presents the regulation of copyright law on the international level. Moreover, the European Union’s sources of copyright law are demonstrated. The second part concerns philosophical justification of the copyright protection. Various philosophical stands and concepts that can be helpful with better understanding of this branch of law are presented and explained. The conclusions on philosophical justification of copyright protection in regard to the international treaties and the EU law are shown in the final chapter.

Przedmiotem pracy jest analiza pojęcia godności w naukach prawnych, w szczególności w teorii i filozofii prawa. Autor rozróżnia autonomiczną i heteronomiczną wersję pojęcia godności. Pierwszy sposób pojmowania godności zakłada, że godność, tzn. wartość ludzkiego życia, jest całkowicie niezależna od warunków społecznych, w których ludzie wiodą swoje życie. Taki sposób pojmowania godności występuje w Kantowskiej filozofii moralnej autonomii jako immanentnej cechy każdej osoby ludzkiej. Drugi sposób pojmowania godności zakłada, że wartość ludzkiego życia jest zależna od warunków społecznych, w których ludzie wiodą swoje życie. W konsekwencji przyjmuje się, że istnieją warunki społeczne w których ludzie tracą swoją godność jako przypadkową cechę istoty ludzkiej. W takim przypadku, w celu odzyskania utraconej godności ludzie powinni zmienić warunki społeczne w drodze rewolucji społecznej. Taki sposób pojmowania godności występuje w Marksowskiej filozofii alienacji. Autor zmierza do wykazania, że różny sposób pojmowania godności pociąga za sobą doniosłe konsekwencje prawne.