en pl
en pl

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

Show issue
Year 2018 
Volume 10 
Issue 2

Kim ma być wychowanek akademii prawniczej? O perspektywach budowania edukacji prawniczej wokół konstytucji

Andrzej Bator
Uniwersytet Wrocławski

Przemysław Kaczmarek
Uniwersytet Wrocławski

2018 10 (2) Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

DOI 10.7206/kp.2080-1084.188

Article contents

Abstract

Prezentowany artykułu powstał na tle obserwacji bieżących polskich sporów polityczno-prawnych wokół Konstytucji. Poszukując przyczyn różnic w pojawiającej się argumentacji, zwróciliśmy uwagę na zagadnienie edukacji konstytucyjnoprawnej. Postawione zadanie przedstawiliśmy w dwóch etapach. W pierwszym omówiliśmy wyróżniane w teorii społecznej modele edukacji. Punktem wyjścia uczyniliśmy model strukturalno-funkcjonalny oraz jego krytykę z perspektywy teorii konfliktowych, interpretatywnych i krytycznych. Następnie zaprezentowana została ewolucja instytucji prawno-administracyjnych w świetle konfliktu między oczekiwaniem ich otwartości na wymiar etyczny i polityczny a roszczeniem integralności i spójności. W tym celu skorzystaliśmy z propozycji Philippe Noneta i Philipa Selznicka. W drugim etapie przybliżyliśmy trzy koncepcje konstytucji i konstytucjonalizmu. Za modelowe przykłady posłużyły nam poglądy Hansa Kelsena, Carla Schmitta oraz amerykańska doktryna judicial review. Propozycje te, jak staraliśmy się wykazać, można przedstawić jako punkty oparcia dla trzech wizji edukacji konstytucyjnoprawnej. W artykule nie poprzestaliśmy tylko na prezentacji modeli edukacji i rekonstrukcji wizji edukacji konstytucyjnej. Usiłowaliśmy również, mając na uwadze doświadczenia polskiej debaty wokół Konstytucji, wykazać, że doktryna judicial review otwiera obiecującą przestrzeń dla rewaluacji nauki i praktyki (a więc i dydaktyki) konstytucyjnoprawnej.

References

  1. Alexy R., A Theory of Constitutional Rights, Oxford 2002. [Google Scholar]
  2. Amar A.R., American Constitutionalism – Written, Unwritten and Living, „Harvard Law Review” 2013, 126. [Google Scholar]
  3. Baert P., Carreira da Silva F., Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Kraków 2013. [Google Scholar]
  4. Bourdieu P., Passeron J.D., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  5. Feinberg W., Soltis J.F., Szkoła i społeczeństwo, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  6. Garlicki L., Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych Ameryki: konstytucja – polityka – prawa obywatelskie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1982. [Google Scholar]
  7. Giddens A., Sutton P.W. (współpraca), Socjologia, wydanie nowe, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  8. Gromski W., Autonomia i instrumentalny charakter prawa, Wrocław 2000. [Google Scholar]
  9. Jakimowicz W., Wykładnia w prawie administracyjnym, Zakamycze 2006. [Google Scholar]
  10. Kaczmarek P., Tożsamość prawnika jako wykonawcy roli zawodowej, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  11. Kaczorowski P., Carl Schmitt, jego nauka o konstytucji i kwestie suwerena-ustrojodawcy, „Teologia Polityczna Co Tydzień” 2016, 9, https://www.teologiapolityczna.pl/Kelsen H., Haupteprobleme der Staatsrechtslehre: entwickelt aus der Lehre vom Rechtssatze, Aalen 1984. [Google Scholar]
  12. Kelsen H., Istota i rozwój sądownictwa konstytucyjnego, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  13. Kelsen H., Reine Rechtslehre, 1934, przedruk: Tübingen 2008. [Google Scholar]
  14. Koczanowicz L., Antagonizm, agonizm i radykalna demokracja. Koncepcja polityki Chantal Mouffe, [w:] Ch. Mouffe, Paradoks demokracji, Wrocław 2005. [Google Scholar]
  15. Korycka-Zirk M., Filozoficznoprawny wymiar kontroli konstytucyjności, Toruń 2017. [Google Scholar]
  16. Kosieradzka E., Odrębności procesu interpretacyjnego publicznego prawa gospodarczego (ze szczególnym uwzględnieniem fazy walidacyjnej), [w:] L. Leszczyński (red.), Wykładnia prawa. Odrębności w wybranych gałęziach prawa, Lublin 2006. [Google Scholar]
  17. Kustra A., Kelsenowski model kontroli konstytucyjności prawa a integracja europejska. Studium wpływu, Toruń 2015. [Google Scholar]
  18. Kustra E., Rozwojowy model tworzenia prawa, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1996, z. 307. [Google Scholar]
  19. Kwieciński Z., Dynamika funkcjonowania szkoły. Studium empiryczne z socjologii, Toruń 1995. [Google Scholar]
  20. Longchamps F., O używaniu pojęć w naukach prawnych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, Prawo VII, Wrocław 1960. [Google Scholar]
  21. Łętowska E., Promieniowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na poszczególne gałęzie prawa, [w:] M. Zubik (red.), Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  22. McLaren P., Życie po szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, Wrocław 2015. [Google Scholar]
  23. Meighan R. (L. Barton i S. Walker), Socjologia edukacji, Toruń 1993, cz. IV. [Google Scholar]
  24. Mikiewicz P., Oblicza socjologii edukacji – w stronę syntetycznego modelu analiz, „Edukacja” 2017, 3. [Google Scholar]
  25. Mikiewicz P., Socjologia edukacji. Teorie, koncepcje, pojęcia, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  26. Mouffe Ch., Paradoks demokracji, Wrocław 2005. [Google Scholar]
  27. Neyman E., Wywiad z profesorem Pierre’em Bourdieu, [w:] P. Bourdieu, J.D. Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  28. Nonet P., Selznick P., Law and Society in Transition. Toward Responsive Law, New York–Hagerstown–San Francisco–London 1978. [Google Scholar]
  29. Peretiatkowicz A., Teoria prawa i państwa H. Kelsena, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1937, 17(4). [Google Scholar]
  30. Rozmaryn S., Konstytucja jako ustawa zasadnicza Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, Warszawa 1961. [Google Scholar]
  31. Schmitt C., Nauka o konstytucji, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  32. Schmitt C., Pojęcie polityczności, [w:] C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa–Kraków 2000. [Google Scholar]
  33. Selznick P., The Jurisprudence of Communitarian Liberalism, [w:] P. van Seters (red.), Communitarianism in Law and Society, Oxford 2006. [Google Scholar]
  34. Selznick P., The Moral Commonwealth: Social Theory and the Promise of Community, Berkeley–Los Angeles–London 1992. [Google Scholar]
  35. Srokosz J., Komunitariańska wizja prawa responsywnego a koncepcja państwa prawa, [w:] M. Andruszkiewicz, A. Breczko, S. Oliwniak (red.), Filozoficzne i teoretyczne zagadnienia demokratycznego państwa prawa, Białystok 2015. [Google Scholar]
  36. Stawecki T., Koncepcja autonomicznej wykładni pojęć konstytucyjnych: od praktyki do teorii, [w:] T. Stawecki, J. Winczorek (red.), Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  37. Sulikowski A., Współczesny paradygmat sądownictwa konstytucyjnego wobec kryzysu nowoczesności, Wrocław 2008. [Google Scholar]
  38. Święcicki Ł., Carl Schmitt i Leo Strauss. Krytyka pozytywizmu prawniczego w niemieckiej myśli politycznej, Radzymin 2016. [Google Scholar]
  39. Tomza A., Spór o poprawną interpretację Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Od pasywizmu do aktywizmu sądowego, „Jurysprudencja” 2016, 7. [Google Scholar]
  40. Trzciński J., Konstytucja PRL a konstytucjonalizm socjalistyczny, [w:] K. Działocha (red.), Konstytucja PRL po 30 latach jej obowiązywania, Wrocław 1985. [Google Scholar]
  41. Trzciński J., Znaczenie autonomicznej wykładni konstytucji na przykładzie orzecznictwa sądów administracyjnych, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  42. Wronkowska S., O niektórych osobliwościach konstytucji i jej interpretacji, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  43. Wróblewski J., Krytyka normatywistycznej teorii prawa i państwa Hansa Kelsena, Warszawa 1955. [Google Scholar]
  44. Zalewska M., Czy pragmatyka jest u Kelsena możliwa?, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2013, 2(2). [Google Scholar]
  45. Zalewska M., Problem zarachowania w normatywizmie Hansa Kelsena, „Jurysprudencja” 2014, 1. [Google Scholar]
  46. Zapała J., Korporacje prawnicze jako agenda socjalizacji. Rozważania na przykładzie samorządu notarialnego, [w:] H. Izdebski, P. Skuczyński (red.), Etyka prawnicza. Stanowiska i perspektywy 2, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  47. Zemło M., Nowa socjologia edukacji, Białystok 1996. [Google Scholar]
  48. Znaniecki F., Socjologia wychowania, t. 1, Warszawa 2001. [Google Scholar]
  49. Alexy R., A Theory of Constitutional Rights, Oxford 2002. [Google Scholar]
  50. Amar A.R., American Constitutionalism – Written, Unwritten and Living, „Harvard Law Review” 2013, 126. [Google Scholar]
  51. Baert P., Carreira da Silva F., Teorie społeczne w XX wieku i dzisiaj, Kraków 2013. [Google Scholar]
  52. Bourdieu P., Passeron J.D., Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  53. Feinberg W., Soltis J.F., Szkoła i społeczeństwo, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  54. Garlicki L., Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych Ameryki: konstytucja – polityka – prawa obywatelskie, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1982. [Google Scholar]
  55. Giddens A., Sutton P.W. (współpraca), Socjologia, wydanie nowe, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  56. Gromski W., Autonomia i instrumentalny charakter prawa, Wrocław 2000. [Google Scholar]
  57. Jakimowicz W., Wykładnia w prawie administracyjnym, Zakamycze 2006. [Google Scholar]
  58. Kaczmarek P., Tożsamość prawnika jako wykonawcy roli zawodowej, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  59. Kaczorowski P., Carl Schmitt, jego nauka o konstytucji i kwestie suwerena-ustrojodawcy, „Teologia Polityczna Co Tydzień” 2016, 9, https://www.teologiapolityczna.pl/Kelsen H., Haupteprobleme der Staatsrechtslehre: entwickelt aus der Lehre vom Rechtssatze, Aalen 1984. [Google Scholar]
  60. Kelsen H., Istota i rozwój sądownictwa konstytucyjnego, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  61. Kelsen H., Reine Rechtslehre, 1934, przedruk: Tübingen 2008. [Google Scholar]
  62. Koczanowicz L., Antagonizm, agonizm i radykalna demokracja. Koncepcja polityki Chantal Mouffe, [w:] Ch. Mouffe, Paradoks demokracji, Wrocław 2005. [Google Scholar]
  63. Korycka-Zirk M., Filozoficznoprawny wymiar kontroli konstytucyjności, Toruń 2017. [Google Scholar]
  64. Kosieradzka E., Odrębności procesu interpretacyjnego publicznego prawa gospodarczego (ze szczególnym uwzględnieniem fazy walidacyjnej), [w:] L. Leszczyński (red.), Wykładnia prawa. Odrębności w wybranych gałęziach prawa, Lublin 2006. [Google Scholar]
  65. Kustra A., Kelsenowski model kontroli konstytucyjności prawa a integracja europejska. Studium wpływu, Toruń 2015. [Google Scholar]
  66. Kustra E., Rozwojowy model tworzenia prawa, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1996, z. 307. [Google Scholar]
  67. Kwieciński Z., Dynamika funkcjonowania szkoły. Studium empiryczne z socjologii, Toruń 1995. [Google Scholar]
  68. Longchamps F., O używaniu pojęć w naukach prawnych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego, Prawo VII, Wrocław 1960. [Google Scholar]
  69. Łętowska E., Promieniowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego na poszczególne gałęzie prawa, [w:] M. Zubik (red.), Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  70. McLaren P., Życie po szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej, Wrocław 2015. [Google Scholar]
  71. Meighan R. (L. Barton i S. Walker), Socjologia edukacji, Toruń 1993, cz. IV. [Google Scholar]
  72. Mikiewicz P., Oblicza socjologii edukacji – w stronę syntetycznego modelu analiz, „Edukacja” 2017, 3. [Google Scholar]
  73. Mikiewicz P., Socjologia edukacji. Teorie, koncepcje, pojęcia, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  74. Mouffe Ch., Paradoks demokracji, Wrocław 2005. [Google Scholar]
  75. Neyman E., Wywiad z profesorem Pierre’em Bourdieu, [w:] P. Bourdieu, J.D. Passeron, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  76. Nonet P., Selznick P., Law and Society in Transition. Toward Responsive Law, New York–Hagerstown–San Francisco–London 1978. [Google Scholar]
  77. Peretiatkowicz A., Teoria prawa i państwa H. Kelsena, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1937, 17(4). [Google Scholar]
  78. Rozmaryn S., Konstytucja jako ustawa zasadnicza Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, Warszawa 1961. [Google Scholar]
  79. Schmitt C., Nauka o konstytucji, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  80. Schmitt C., Pojęcie polityczności, [w:] C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa–Kraków 2000. [Google Scholar]
  81. Selznick P., The Jurisprudence of Communitarian Liberalism, [w:] P. van Seters (red.), Communitarianism in Law and Society, Oxford 2006. [Google Scholar]
  82. Selznick P., The Moral Commonwealth: Social Theory and the Promise of Community, Berkeley–Los Angeles–London 1992. [Google Scholar]
  83. Srokosz J., Komunitariańska wizja prawa responsywnego a koncepcja państwa prawa, [w:] M. Andruszkiewicz, A. Breczko, S. Oliwniak (red.), Filozoficzne i teoretyczne zagadnienia demokratycznego państwa prawa, Białystok 2015. [Google Scholar]
  84. Stawecki T., Koncepcja autonomicznej wykładni pojęć konstytucyjnych: od praktyki do teorii, [w:] T. Stawecki, J. Winczorek (red.), Wykładnia konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  85. Sulikowski A., Współczesny paradygmat sądownictwa konstytucyjnego wobec kryzysu nowoczesności, Wrocław 2008. [Google Scholar]
  86. Święcicki Ł., Carl Schmitt i Leo Strauss. Krytyka pozytywizmu prawniczego w niemieckiej myśli politycznej, Radzymin 2016. [Google Scholar]
  87. Tomza A., Spór o poprawną interpretację Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Od pasywizmu do aktywizmu sądowego, „Jurysprudencja” 2016, 7. [Google Scholar]
  88. Trzciński J., Konstytucja PRL a konstytucjonalizm socjalistyczny, [w:] K. Działocha (red.), Konstytucja PRL po 30 latach jej obowiązywania, Wrocław 1985. [Google Scholar]
  89. Trzciński J., Znaczenie autonomicznej wykładni konstytucji na przykładzie orzecznictwa sądów administracyjnych, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  90. Wronkowska S., O niektórych osobliwościach konstytucji i jej interpretacji, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  91. Wróblewski J., Krytyka normatywistycznej teorii prawa i państwa Hansa Kelsena, Warszawa 1955. [Google Scholar]
  92. Zalewska M., Czy pragmatyka jest u Kelsena możliwa?, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2013, 2(2). [Google Scholar]
  93. Zalewska M., Problem zarachowania w normatywizmie Hansa Kelsena, „Jurysprudencja” 2014, 1. [Google Scholar]
  94. Zapała J., Korporacje prawnicze jako agenda socjalizacji. Rozważania na przykładzie samorządu notarialnego, [w:] H. Izdebski, P. Skuczyński (red.), Etyka prawnicza. Stanowiska i perspektywy 2, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  95. Zemło M., Nowa socjologia edukacji, Białystok 1996. [Google Scholar]
  96. Znaniecki F., Socjologia wychowania, t. 1, Warszawa 2001. [Google Scholar]

Full metadata record

Cite this record

APA style

Bator, Andrzej & Kaczmarek, Przemysław (2018). Kim ma być wychowanek akademii prawniczej? O perspektywach budowania edukacji prawniczej wokół konstytucji. (2018). Kim ma być wychowanek akademii prawniczej? O perspektywach budowania edukacji prawniczej wokół konstytucji. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, 10(2), 9-40. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.188 (Original work published 2018)

MLA style

Bator, Andrzej and Kaczmarek, Przemysław. “Kim Ma Być Wychowanek Akademii Prawniczej? O Perspektywach Budowania Edukacji Prawniczej Wokół Konstytucji”. 2018. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, vol. 10, no. 2, 2018, pp. 9-40.

Chicago style

Bator, Andrzej and Kaczmarek, Przemysław. “Kim Ma Być Wychowanek Akademii Prawniczej? O Perspektywach Budowania Edukacji Prawniczej Wokół Konstytucji”. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem, 10, no. 2 (2018): 9-40. doi:10.7206/kp.2080-1084.188.

Copyright info

copyright info

CC-BY-NC-ND

People also read: