en pl
en pl

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

Show issue
Year 2018 
Volume 10 
Issue 2

W poszukiwaniu presupozycji ontologicznych krytycznej nauki o prawie

Rafał Mańko
University of Amsterdam

Jakub Łakomy
Uniwersytet Wrocławski

2018 10 (2) Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

DOI 10.7206/kp.2080-1084.214

Article contents

Abstract

Celem niniejszego artykułu jest podjęcie refleksji nad presupozycjami ontologicznymi krytycznej nauki o prawie (prawoznawstwa krytycznego), rozumianymi jako zbiór założeń z zakresu ontologii społecznej, wyznaczających tożsamość tej formy ogólnej refleksji nad prawem. Artykuł postuluje wyróżnienie czterech takich założeń: założenie o polityczności świata społecznego, założenie o społecznym tworzeniu świata społecznego, założenie o paninterpretacjonizmie, założenie o istnieniu wspólnot interpretacyjnych.

References

  1. Berger P.L., Luckmann T., Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  2. Dębska H., Law’s Symbolic Power: Beyond The Marxist Conception of Ideology, „Wrocław Review of Law, Administration and Economics” 2015, 5(1), s. 5–6. [Google Scholar]
  3. Dębska H., Władza, symbol, prawo. Społeczne tworzenie Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2015. [Google Scholar]
  4. Dębska H., Prawo jako pole (ujęcie modelowe), „Państwo i Prawo” 2016, 71(9), s. 36–53. [Google Scholar]
  5. Dębska H., Warczok T., The Social Construction of Femininity in the Discourse of the Polish Constitutional Court, [w:] R. Mańko et al. (red.), Law and Critique in Central Europe: Questioning the Past, Resisting the Present, Oxford 2016, s. 106–130. [Google Scholar]
  6. Douzinas C. et al. (red.), Politics, Postmodernity and Critical Legal Studies. The Legality of the Contingent, London–New York 1994. [Google Scholar]
  7. Douzinas C., Gearey A., Critical Jurisprudence. The Political Philosophy of Justice, Oxford–Portland 2005. [Google Scholar]
  8. Douzinas C., Warringron R., McVeigh S., Postmodern Jurisprudence. The Law of Text in the Texts of Law, London–New York 1991. [Google Scholar]
  9. Drong L., Od konwencjonalizmu do normatywizmu. Kilka uwag o ewolucji poglądów teoretycznoliterackich Stanleya Fisha, „ER(R)GO. Teoria. Literatura. Kultura” 2016, 12(1), s. 27–36. [Google Scholar]
  10. Epstein B., A Framework for Social Ontology, „Philosophy of the Social Sciences” 2016, 46(2), s. 147–167. [Google Scholar]
  11. Feyerabend P., Przeciw metodzie, Wrocław 1996. [Google Scholar]
  12. Fish S., Working on the Chain Gang: Interpretation in the Law and in Literary Criticism, „Critical Inquiry” 1982, 9(1), s. 201–216. [Google Scholar]
  13. Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka, Warszawa 2008. [Google Scholar]
  14. Kaczmarek P., Jabłoński P., Granice władzy prawniczej w perspektywie polskiej tradycji socjologicznej, Kraków 2017. [Google Scholar]
  15. Kennedy D., The Hermeneutic of Suspicion in Contemporary American Legal Thought, „Law and Critique” 2015, 25(2), s. 91–139. [Google Scholar]
  16. Kojève A., Outline of a Phenomenology of Right, Lanham 2000. [Google Scholar]
  17. Kozak A., Granice prawniczej władzy dyskrecjonalnej, Wrocław 2002. [Google Scholar]
  18. Kozak A., Myślenie analityczne w nauce prawa i praktyce prawniczej, Wrocław 2012. [Google Scholar]
  19. Lang W., Wróblewski J., Zawadzki S., Teoria prawa, Warszawa 1986. [Google Scholar]
  20. Leiter B., The Hermeneutics of Suspicion: Recovering Marx, Nietsche and Freud, The University of Texas School of Law. Public Law and Legal Theory Working Paper 72, 2005, http://ssrn.com/abstract=691002 (dostęp: 2.02.2018)Leszczyński J., Pozytywizacja prawa w dyskursie dogmatycznym, Kraków 2010. [Google Scholar]
  21. Łakomy J., Interdyscyplinarność i integracja zewnętrzna nauk prawnych w świetle postmodernistycznej krytyki, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2011, 2(1), s. 29–45. [Google Scholar]
  22. Łakomy J., Spory wokół wykładni prawa między nowoczesnością a ponowoczesnością. Na przykładzie debaty Dworkina z Fishem, [w:] A. Samonek (red.), Teoria prawa między nowoczesnością a ponowoczesnością, Kraków 2012, s. 213–221. [Google Scholar]
  23. Łakomy J., 2017, The Space of the Political in Legal Interpretation (Some Remarks on the Dworkin–Fish Debate), [w:] P. Bieś-Srokosz et al. (red.), Law, Space and the Political: An East/West Perspective, Częstochowa (w druku). [Google Scholar]
  24. Mańko R., 2014, Koncepcja interpelacji ideologicznej a krytyczny dyskurs o prawie, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 8(1), s. 41–54. [Google Scholar]
  25. Mańko R., 2016, Ideology and Legal Interpretation: Some Theoretical Considerations, [w:] K. Torgāns et al. (red.), Constitutional Values in Contemporary Legal Space, t. 1, Riga, s. 117–126. [Google Scholar]
  26. Mańko R., 2017, Symbolic Violence in Technocratic Law and Attempts at Its Overcoming: Politicisation through Humanization?, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 11, s. 31–64. [Google Scholar]
  27. Mańko R., W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, etyka, legitymizacja, Łódź 2018. [Google Scholar]
  28. Minda G., Postmodern Legal Movements. Law and Jurisprudence at Century’s End, New York 1995. [Google Scholar]
  29. Mouffe C., Polityczność, Kraków 2015. [Google Scholar]
  30. Mouffe C., Laclau E., Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej, Wrocław 2005. [Google Scholar]
  31. Nagel T., Widok znikąd, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  32. Nyström P., Disciplinarity, Inter-disciplinarity and Post-disciplinarity: Changing Disciplinary Patterns in the History Discipline, [w:] La interdisciplinaridad y la transdisciplinaridad en la organización de conocimiento científico, León 2007, s. 123–132. [Google Scholar]
  33. Opałek K., Problemy metodologiczne nauki prawa, Warszawa 1962. [Google Scholar]
  34. Opałek K., Wróblewski J., Prawo. Metodologia, filozofia, teoria prawa, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  35. Paździora M., Stambulski M., Co może dać nauce prawa polityczność? Przyczynek do przyszłych badań, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2014, 8(1), s. 55–66. [Google Scholar]
  36. Pietrzykowski T., 2017, Naturalizm i granice nauk prawnych. Esej z metodologii prawoznawstwa, Warszawa. [Google Scholar]
  37. Schmitt C., Pojęcie polityczności, [w:] idem, Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2012, s. 245–314. [Google Scholar]
  38. Shusterman R., Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką, Wrocław 1998. [Google Scholar]
  39. Skuczyński P., Typy myśli krytycznej w prawoznawstwie. Od krytyki poznania do walki o uznanie, [w:] T. Bekrycht et al. (red.), Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, t. 1, Łódź 2014, s. 133–148. [Google Scholar]
  40. Smolak M., Presupozycje ontologiczne tekstu prawnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2011, 73(4), s. 41–51. [Google Scholar]
  41. Stambulski M., Polityczność jako etyka polityczna prawa, [w:] M. Dudek et al. (red.), Aksjologiczny wymiar prawa, Kraków 2015. [Google Scholar]
  42. Stambulski M., The Critique of Ideological Legal Reason, „Wrocław Review of Law, Administration and Economics” 2015, 5(1), s. 48–60. [Google Scholar]
  43. Stone M. (red.), New Critical Legal Thinking. Law and the Political, Abingdon 2014. [Google Scholar]
  44. Sulikowski A., Afirmatywna amnezja i konserwatywni ‘crits’. Kilka uwag o kondycji krytycznej myśli prawniczej w Europie Środkowej i Wschodniej, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2014, 8(1), s. 77–87. [Google Scholar]
  45. Sulikowski A., Idee i metody współczesnych krytycznych studiów nad prawem, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015, 7–8, s. 9–21. [Google Scholar]
  46. Sulikowski A., Prawa a ideologia. Prawa jednostki z perspektywy krytycznej myśli prawniczej i społecznej (wybrane zagadnienia), „Roczniki Nauk Społecznych” 2015, 7(43), s. 17–32. [Google Scholar]
  47. Sulikowski A., Trybunał Konstytucyjny a polityczność. O konsekwencjach upadku pewnego mitu, „Państwo i Prawo” 2016, 71(4), s. 3–14. [Google Scholar]
  48. Sulikowski A., Konstytucjonalizm wobec „zemsty postmodernizmu”, „Przegląd Prawa i Administracji” 2017, 110, s. 95–106. [Google Scholar]
  49. Sulikowski A., Otręba, K., O potrzebie studiów krytycznych nad prawem konstytucyjnym, „Państwo i Prawo” 2017, 72(3), s. 5–16.Škop M., The Importance of Being a Linguist: Critical Legal Thought in Central Europe, [w:] R. Mańko et al. (red.), Law and Critique in Central Europe: Questioning the Past, Resisting the Present, Oxford 2016, s. 32–43.Šulmane D., Ideology, Nationalism and Law: Legal Tools For An Ideological Machinery in Latvia, „Wrocław Review of Law, Administration and Economics” 2015, 5(1), s. 61–78. [Google Scholar]
  50. Ward I., An Introduction to Critical Legal Theory, London–Sydney 1998. [Google Scholar]
  51. Zirk-Sadowski M., Prawo a uczestniczenie w kulturze, Łódź 1998. [Google Scholar]
  52. Zomerski W., Ideology In Modern Times: Three Ideological Lies Behind Universal Human Rights, „Wrocław Review of Law, Administration and Economics” 2015, 5(1), s. 119–127. [Google Scholar]
  53. Zomerski W., Krytyczna analiza dyskursu sądowego dotyczącego prawnej sytuacji osób homoseksualnych w świetle art. 18 Konstytucji RP, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2017, 15(2), s. 80–97.Žižek S., The Sublime Object of Ideology, London 2008. [Google Scholar]
  54. Berger P.L., Luckmann T., Społeczne tworzenie rzeczywistości, Warszawa 1983. [Google Scholar]
  55. Dębska H., Law’s Symbolic Power: Beyond The Marxist Conception of Ideology, „Wrocław Review of Law, Administration and Economics” 2015, 5(1), s. 5–6. [Google Scholar]
  56. Dębska H., Władza, symbol, prawo. Społeczne tworzenie Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2015. [Google Scholar]
  57. Dębska H., Prawo jako pole (ujęcie modelowe), „Państwo i Prawo” 2016, 71(9), s. 36–53. [Google Scholar]
  58. Dębska H., Warczok T., The Social Construction of Femininity in the Discourse of the Polish Constitutional Court, [w:] R. Mańko et al. (red.), Law and Critique in Central Europe: Questioning the Past, Resisting the Present, Oxford 2016, s. 106–130. [Google Scholar]
  59. Douzinas C. et al. (red.), Politics, Postmodernity and Critical Legal Studies. The Legality of the Contingent, London–New York 1994. [Google Scholar]
  60. Douzinas C., Gearey A., Critical Jurisprudence. The Political Philosophy of Justice, Oxford–Portland 2005. [Google Scholar]
  61. Douzinas C., Warringron R., McVeigh S., Postmodern Jurisprudence. The Law of Text in the Texts of Law, London–New York 1991. [Google Scholar]
  62. Drong L., Od konwencjonalizmu do normatywizmu. Kilka uwag o ewolucji poglądów teoretycznoliterackich Stanleya Fisha, „ER(R)GO. Teoria. Literatura. Kultura” 2016, 12(1), s. 27–36. [Google Scholar]
  63. Epstein B., A Framework for Social Ontology, „Philosophy of the Social Sciences” 2016, 46(2), s. 147–167. [Google Scholar]
  64. Feyerabend P., Przeciw metodzie, Wrocław 1996. [Google Scholar]
  65. Fish S., Working on the Chain Gang: Interpretation in the Law and in Literary Criticism, „Critical Inquiry” 1982, 9(1), s. 201–216. [Google Scholar]
  66. Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka, Warszawa 2008. [Google Scholar]
  67. Kaczmarek P., Jabłoński P., Granice władzy prawniczej w perspektywie polskiej tradycji socjologicznej, Kraków 2017. [Google Scholar]
  68. Kennedy D., The Hermeneutic of Suspicion in Contemporary American Legal Thought, „Law and Critique” 2015, 25(2), s. 91–139. [Google Scholar]
  69. Kojève A., Outline of a Phenomenology of Right, Lanham 2000. [Google Scholar]
  70. Kozak A., Granice prawniczej władzy dyskrecjonalnej, Wrocław 2002. [Google Scholar]
  71. Kozak A., Myślenie analityczne w nauce prawa i praktyce prawniczej, Wrocław 2012. [Google Scholar]
  72. Lang W., Wróblewski J., Zawadzki S., Teoria prawa, Warszawa 1986. [Google Scholar]
  73. Leiter B., The Hermeneutics of Suspicion: Recovering Marx, Nietsche and Freud, The University of Texas School of Law. Public Law and Legal Theory Working Paper 72, 2005, http://ssrn.com/abstract=691002 (dostęp: 2.02.2018)Leszczyński J., Pozytywizacja prawa w dyskursie dogmatycznym, Kraków 2010. [Google Scholar]
  74. Łakomy J., Interdyscyplinarność i integracja zewnętrzna nauk prawnych w świetle postmodernistycznej krytyki, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2011, 2(1), s. 29–45. [Google Scholar]
  75. Łakomy J., Spory wokół wykładni prawa między nowoczesnością a ponowoczesnością. Na przykładzie debaty Dworkina z Fishem, [w:] A. Samonek (red.), Teoria prawa między nowoczesnością a ponowoczesnością, Kraków 2012, s. 213–221. [Google Scholar]
  76. Łakomy J., 2017, The Space of the Political in Legal Interpretation (Some Remarks on the Dworkin–Fish Debate), [w:] P. Bieś-Srokosz et al. (red.), Law, Space and the Political: An East/West Perspective, Częstochowa (w druku). [Google Scholar]
  77. Mańko R., 2014, Koncepcja interpelacji ideologicznej a krytyczny dyskurs o prawie, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 8(1), s. 41–54. [Google Scholar]
  78. Mańko R., 2016, Ideology and Legal Interpretation: Some Theoretical Considerations, [w:] K. Torgāns et al. (red.), Constitutional Values in Contemporary Legal Space, t. 1, Riga, s. 117–126. [Google Scholar]
  79. Mańko R., 2017, Symbolic Violence in Technocratic Law and Attempts at Its Overcoming: Politicisation through Humanization?, „Wrocławskie Studia Erazmiańskie” 11, s. 31–64. [Google Scholar]
  80. Mańko R., W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, etyka, legitymizacja, Łódź 2018. [Google Scholar]
  81. Minda G., Postmodern Legal Movements. Law and Jurisprudence at Century’s End, New York 1995. [Google Scholar]
  82. Mouffe C., Polityczność, Kraków 2015. [Google Scholar]
  83. Mouffe C., Laclau E., Hegemonia i socjalistyczna strategia. Przyczynek do projektu radykalnej polityki demokratycznej, Wrocław 2005. [Google Scholar]
  84. Nagel T., Widok znikąd, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  85. Nyström P., Disciplinarity, Inter-disciplinarity and Post-disciplinarity: Changing Disciplinary Patterns in the History Discipline, [w:] La interdisciplinaridad y la transdisciplinaridad en la organización de conocimiento científico, León 2007, s. 123–132. [Google Scholar]
  86. Opałek K., Problemy metodologiczne nauki prawa, Warszawa 1962. [Google Scholar]
  87. Opałek K., Wróblewski J., Prawo. Metodologia, filozofia, teoria prawa, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  88. Paździora M., Stambulski M., Co może dać nauce prawa polityczność? Przyczynek do przyszłych badań, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2014, 8(1), s. 55–66. [Google Scholar]
  89. Pietrzykowski T., 2017, Naturalizm i granice nauk prawnych. Esej z metodologii prawoznawstwa, Warszawa. [Google Scholar]
  90. Schmitt C., Pojęcie polityczności, [w:] idem, Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2012, s. 245–314. [Google Scholar]
  91. Shusterman R., Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką, Wrocław 1998. [Google Scholar]
  92. Skuczyński P., Typy myśli krytycznej w prawoznawstwie. Od krytyki poznania do walki o uznanie, [w:] T. Bekrycht et al. (red.), Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, t. 1, Łódź 2014, s. 133–148. [Google Scholar]
  93. Smolak M., Presupozycje ontologiczne tekstu prawnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2011, 73(4), s. 41–51. [Google Scholar]
  94. Stambulski M., Polityczność jako etyka polityczna prawa, [w:] M. Dudek et al. (red.), Aksjologiczny wymiar prawa, Kraków 2015. [Google Scholar]
  95. Stambulski M., The Critique of Ideological Legal Reason, „Wrocław Review of Law, Administration and Economics” 2015, 5(1), s. 48–60. [Google Scholar]
  96. Stone M. (red.), New Critical Legal Thinking. Law and the Political, Abingdon 2014. [Google Scholar]
  97. Sulikowski A., Afirmatywna amnezja i konserwatywni ‘crits’. Kilka uwag o kondycji krytycznej myśli prawniczej w Europie Środkowej i Wschodniej, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2014, 8(1), s. 77–87. [Google Scholar]
  98. Sulikowski A., Idee i metody współczesnych krytycznych studiów nad prawem, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015, 7–8, s. 9–21. [Google Scholar]
  99. Sulikowski A., Prawa a ideologia. Prawa jednostki z perspektywy krytycznej myśli prawniczej i społecznej (wybrane zagadnienia), „Roczniki Nauk Społecznych” 2015, 7(43), s. 17–32. [Google Scholar]
  100. Sulikowski A., Trybunał Konstytucyjny a polityczność. O konsekwencjach upadku pewnego mitu, „Państwo i Prawo” 2016, 71(4), s. 3–14. [Google Scholar]
  101. Sulikowski A., Konstytucjonalizm wobec „zemsty postmodernizmu”, „Przegląd Prawa i Administracji” 2017, 110, s. 95–106. [Google Scholar]
  102. Sulikowski A., Otręba, K., O potrzebie studiów krytycznych nad prawem konstytucyjnym, „Państwo i Prawo” 2017, 72(3), s. 5–16.Škop M., The Importance of Being a Linguist: Critical Legal Thought in Central Europe, [w:] R. Mańko et al. (red.), Law and Critique in Central Europe: Questioning the Past, Resisting the Present, Oxford 2016, s. 32–43.Šulmane D., Ideology, Nationalism and Law: Legal Tools For An Ideological Machinery in Latvia, „Wrocław Review of Law, Administration and Economics” 2015, 5(1), s. 61–78. [Google Scholar]
  103. Ward I., An Introduction to Critical Legal Theory, London–Sydney 1998. [Google Scholar]
  104. Zirk-Sadowski M., Prawo a uczestniczenie w kulturze, Łódź 1998. [Google Scholar]
  105. Zomerski W., Ideology In Modern Times: Three Ideological Lies Behind Universal Human Rights, „Wrocław Review of Law, Administration and Economics” 2015, 5(1), s. 119–127. [Google Scholar]
  106. Zomerski W., Krytyczna analiza dyskursu sądowego dotyczącego prawnej sytuacji osób homoseksualnych w świetle art. 18 Konstytucji RP, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2017, 15(2), s. 80–97.Žižek S., The Sublime Object of Ideology, London 2008. [Google Scholar]

Full metadata record

Cite this record

APA style

Mańko, Rafał & Łakomy, Jakub (2018). W poszukiwaniu presupozycji ontologicznych krytycznej nauki o prawie. (2018). W poszukiwaniu presupozycji ontologicznych krytycznej nauki o prawie. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, 10(2), 447-468. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.214 (Original work published 2018)

MLA style

Mańko, Rafał and Łakomy, Jakub. “W Poszukiwaniu Presupozycji Ontologicznych Krytycznej Nauki O Prawie”. 2018. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, vol. 10, no. 2, 2018, pp. 447-468.

Chicago style

Mańko, Rafał and Łakomy, Jakub. “W Poszukiwaniu Presupozycji Ontologicznych Krytycznej Nauki O Prawie”. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem, 10, no. 2 (2018): 447-468. doi:10.7206/kp.2080-1084.214.

Copyright info

copyright info

CC-BY-NC-ND

People also read: