The article is an attempt to problematize legal education in order to show its unconscious structures. Methodologically it is based on a Lacanian psychoanalysis, in particular on a three level concept of language. Considerations lead to the conclusion that the unconscious structure of legal education is opposed to conscious declaration. While declarations are talking about the transfer of knowledge, the real practices are based on enforcing discipline and subordination.

In my paper I would like to analyze the topic o academic legal education, using for that purpose tool granted by Rochard Rorty’s neopragmatism and Artur Kozak’s juriscentrism. In this article I consider the possibility of describing higher education and legal culture using both of those concepts, and to form some proposals for future shaping of this proces. In my text I aim to prove, tha contemporary legal education is basem mostly on the mechanisms of socialisation and professional training, which base rather on transfer of rules of legal reasoning and discussion within legal community, than on transfer of actual skills. Therefore I consider to which extent this process should be suplemented by methods which individualise students, and which allow the autocreation, which is, according to Rorty, should be the mian task of higher education. In the further parts of my paper I consuder, how those mechanisms will impact shaping of future lawyers, and by that, the legal community itself, and what benefits could we achieve this way.

The article deals with legal education in the Duchy of Warsaw (1807–1815), which was a transitory period between a feudal and modern state. The urgent need for institutional education of a state personnel resulted from existence of legal provisions stemming from several legal orders, divergence in qualifications of personnel in administration and judiciary, as well as a necessity for efficient implementation f Napoleonic law. Those circumstances were precisely diagnosed by the minister of justice. He initiated courses of law followed by the School of Law and School of Administration. As the Duchy’s territory was enlarged, legal teaching had place also at the university in Cracow. It seems that although the state existed for only a short period, a more or less cohesive governmental concept of legal education’s role existed. It was to serve mainly the development of the state and this utilitarian goal dominated. It is worth reminding that those first Polish endeavours in the field of modern legal education took place at the time of a public finance crisis. Although majority of income was devoted to military needs and many projects were put off until later, authorities noticed that for an efficient governing of a state a well-educated personnel is needed. At that time this belief was not common.

The article presents the contextual analysis of the thoughts on general education f two great minds of our times – Alan Bloom’s and Martha Nussbaum’s. It also states the possibilities of applying those ideas into polish legal education system. Therefore the article is not only a comparative study, but also the constructive criticism of legal education. Author basis is mainly the Bloom’s „The Closing of the American Mind” and Nussbaum’s „Cultivating Humanity: A Classical Defense of Reform in Liberal Education”. The context of the analysis is the polish legal education. Author shows the possible practical applications of presented ideas into Polish legal education and predicts its consequences. Moreover the existing solutions which follow their thoughts are indicated.

Hans-Georg Gadamer claims that there are two keys to a proper understanding of the humanities. The first is the concept of Bildung, and the other – legal hermeneutics. This article is an attempt to apply Gadamer’s claim in the field of legal education. This application leads to three conclusions: a) the need to involve practice to legal education, b) the need for humanization of legal education, c) the need for an individualized approach to law studies.

The publication aims is to remind Jerzy Wroblewski’s views on the issues related to legal education. After analyzing Wróblewski’s writings, the author compared a survey conducted among law students in 1958 (“Students’ assessments of the difficulties of the first year in legal studies”) with a poll conducted by herself in 2011. Both survey forms contained the same questions. The author wishes to underline the particular importance of observations and doubts of prof. Wroblewski, which despite the passage of time remains equally relevant today.

The goal of this article is to highlight the role of a school, here understood as an educational facility, during the course of parental rights termination proceedings. There can be no doubt that the process of upbringing, especially the domestic factors and intense stimulus to which the child is subjected translate into patterns of behaviour and the way the child functions at school. Notably, prolonged learn-ing difficulties among children or periods in which the child presents complete disregard for societal norms and a lack of discipline should be a clear signal for the teachers and counsellors to review the family environment of the pupil in question. The article covers data regarding the school’s participation in the parental rights termination proceedings – e.g. opinions and recommendations formulated by the schools, teacher’s testimonies and children scorecards which reflect the educational progress of the child. The materials used include source materials (acts and ordinances, written opinions, Supreme and common court rulings), results of own research – casefile review based on a targeted casefile research questionnaire.

This text is a contribution to the discussion on the state of legal education in Poland. The author refers, in particular, to the article by A. Czarnota, M. Paździora and M. Stambulski regarding a hidden program in legal education, describes the existing situation and proposes changes that should be introduced in legal studies and teaching methods for future lawyers. On selected examples, she shows how one can oppose the domination of dataism in university teaching at law faculties in
Poland and at the same time educate competent lawyers and conscious citizens.

Recent years in Poland have been marked by a heated discussion on the system of education in place. A significant contribution to the discussion was the 2018 Law on Higher Education and Science Act, redefining the current operating model of higher education institutions. Tertiary education and the way it is organised are set in a global environment with an indefinite number of stakeholders. The turbulent nature and changeability of this environment has surfaced even more strongly in the light of the current COVID-19 pandemic. All this requires looking at the design of curricula and the delivery of the process of education from a broader angle, identifying the internal and the external stakeholders and determining their expectations as well as the capabilities to affect higher education institutions and the very process of education. The article points to the area of research made in the said domain, offering a description of the current state of affairs.

W artykule podniesiono kilka aspektów jasności tekstów aktów prawnych w od- niesieniu do jej rozumienia przez różne podmioty (ekspertów i laików). Są to jednocześnie dwa różne punkty widzenia i dwie różne propozycje mające pomóc w zrozumieniu prawa (tekstów aktów prawnych). Artykuł koncentruje się na zagadnieniach: (1) znaczenia jasności tekstu aktu prawnego (jako tekstu, który nie jest tekstem użytkowym), (2) kompetencji językowej, kompetencji komunikacyjnej, prawniczej kompetencji komunikacyjnej, (3) dyskursu prawniczego, (4) zagadnieniu uproszczenia języka tekstu aktu prawnego jako remedium zapewniającego jasność prawa, (5) edukacji rozwijającej prawniczą kompetencję komunikacyjną.

Artykuł omawia Case Method – dominującą metodę edukacyjną stosowaną w amerykańskich szkołach prawa, która polega na nauczaniu prawa poprzez analizę orzeczeń sądowych, stworzoną w latach 70. XIX w. przez Christophusa Collumbusa Langdella. Langdell postrzegał prawo jako naukę, podobną do fizyki czy chemii, a więc jako uporządkowany system obiektywnej wiedzy. Stworzona przez niego metoda nauczania służyć miała przygotowaniu osób zajmujących się prawem w sposób naukowy. W artykule przedstawiona została koncepcja prawa Langdella, oraz wpływ, jaki jego metoda nauczania wywarła na nurty amerykańskiej filozofii prawa – klasyczną jurysprudencję oraz realizm prawniczy.

Artykuł porusza istotny problem edukacji prawniczej w Polsce. Po prezentacji zmian w edukacji prawniczej na świecie tekst koncertuje się na roli akademickiej i praktycznej edukacji prawniczej. Autorzy wskazują na specyficzną rolę ukrytego wymiaru edukacji prawniczej, który jest niedostrzegany, a spełnia kluczową rolę w formowaniu prawników w Polsce. Ostatnia część artykułu wskazuje na możliwości zmiany w systemie edukacji prawniczej.

Niniejszy tekst jest głosem w dyskusji nad reformą szkolnictwa wyższego w Polsce. Na wybranych przykładach pokazuje on, że planowane zmiany opierają się na kilku fundamentalnych mitach odpowiadających za nieefektywność wcześniejszych prób naprawy uniwersytetu. Jednocześnie stara się pokazać, dlaczego należy odrzucić przekonanie, że reformę szkolnictwa wyższego można przeprowadzić szybko, bez wielkich nakładów finansowych, i że rezultaty wprowadzanych zmian mogą być natychmiastowe. W tekście prowadzona jest także krytyka poglądu zakładającego, że pożądane zmiany można osiągnąć wyłącznie poprzez reformę prawa i że da się wprost zastosować w warunkach polskich rozwiązania działające w innych państwach. Prowadzone rozważania przeciwstawiają się stanowisku, zgodnie z którym istnieją jakieś idealne modele kształcenia i prowadzenia badań, których wdrożenie umożliwia „wyhodowanie” idealnego uczonego. Argumentując, że kształcenie i sukces naukowy zawsze będą wypadkową wielu zmiennych, krytycznej analizie poddano również wybrane rozwiązania wprowadzane w prawie o szkolnictwie wyższym i nauce.