Koncepcja Lean Management (LM) jest niezwykle pomocną metodą zarządzania, obecną nie tylko w podmiotach prywatnych, ale coraz częściej także w organizacjach publicznych. Metoda ta, wykorzystując różnego rodzaju instrumenty i techniki, wzmacnia świadomość podjęcia wysiłku na rzecz ograniczenia nadmiernego marnotrawstwa. To z kolei wpływa na wzrost zaufania społecznego do administracji samorządowej, gdzie obok podnoszenia jakości oferowanych usług, z powodzeniem stosuje się naukę LM. Głównym celem pracy jest wskazanie możliwych sposobów zastosowania omawianej koncepcji w funkcjonowaniu administracji samorządowej. Wykorzystano analizę, opartą na przeprowadzeniu oceny dostępnej literatury wraz z możliwymi sposobami implementacji nurtu LM w działalność administracji publicznej. Wśród metod badawczych dużą rolę odegrała metoda opisowa, natomiast w procesie badawczym wykorzystano metodę dogmatyczno-prawną, której celem stała się ocena wybranych regulacji prawnych oraz analiza literatury przedmiotu wraz
z metodami wdrożenia założeń tego nurtu w sektorze publicznym. Zastosowano również metodę badawczą jakościową, która przybrała charakter idiograficzny. Metoda ta wykazała, że jednostki samorządu terytorialnego są otwarte na nowości związane z możliwością wdrożenia koncepcji Lean Management.

Sądowa kontrola sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje swym zasię­giem legalność aktów i czynności organów administracji publicznej. Wyłączona spod niej jest więc kontrola działalności organów innych władz. Pojawiają się jednak przypadki, w których sądy administracyjne, powołując się na tak zwaną wykładnię prokonstytucyjną, próbują objąć swą kognicją także akty, czynności czy bezczynność organów władzy ustawodawczej i sądowniczej. Za to, mimo że zgodnie z Konsty­tucją RP władzę wykonawczą, utożsamianą przez doktrynę z wykonywaniem administracji publicznej, sprawują Prezydent RP oraz Rada Ministrów, w orzecz­nictwie dominuje linia, zgodnie z którą akty Prezydenta stanowiące realizację jego prerogatyw, nie podlegają kognicji sądów administracyjnych. Autor polemizuje z tą linią orzecznictwa.
Przedmiotem rozważań są także zgłaszane w piśmiennictwie postulaty dotyczące powierzenia sądom administracyjnym kontroli decyzji wydawanych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, a także powołania odrębnego sądownictwa w sprawach podatkowych czy szerzej finansowych. Także tym postulatom Autor mocno się im przeciwstawia.

Każde demokratyczne państwo ma swój jasno określony i uporządkowany prawnie zbiór norm i reguł, które wyznaczają zasady wewnętrznej organizacji, zarządzania i systemu organów władzy publicznej. Zasady te pod wpływem wielu okoliczności podlegają naturalnym procesom zmian. Z perspektywy większości współczesnych krajów do kluczowych zmian odnoszących się do systemu zarządzania publicznego należy przede wszystkim odrzucenie państwa jako legitymizowanego monopolu przymusu, wprowadzając szeroko rozumianą, choć nie zawsze i wszędzie obecną – decentralizację władzy. Zamysłem autora jest wskazanie w artykule wybranych oczywiście, z uwagi na szeroki zakres omawianego zagadnienia, administracyjno­prawnych aspektów obecności zarządzania publicznego w rozwoju administracji publicznej. Rozważania podjęte w tekście prowadzą do wniosku, że pomimo widocz­nych kierunków upowszechniania różnych, często bardzo uspołecznionych form zarządzania publicznego, w praktyce funkcjonowania administracji publicznej dostrzega się wielowymiarowość implementacji tego systemu.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej sytuuje obowiązki spoczywające na organach władzy publicznej w granicach, w jakich mogą one przetwarzać dane osobowe, co jest niewątpliwym wzmocnieniem praw jednostki. Konstytucyjne ograniczenie zostało wyznaczone zarówno przez zasadę legalizmu, jak i zasadę demokratycz­nego państwa prawnego. Ustalenie administratora danych osobowych, a także inspektora ochrony danych osobowych w związku z postępowaniem trybunalskim, staje się istotne z punktu podmiotu, którego to dane są przetwarzane. Określenie Trybunału Stanu jako administratora danych osobowych nowelą ustawy o Trybuna­ le Stanu prowadzi do przypisania temu organowi licznych obowiązków wynikają­cych z rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27.04.2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobo­wych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE.
Działając jako organ upoważniony do przetwarzania danych osobowych, Sąd odpowiada także za zgodność ich przetwarzania z prawem. Trybunał Stanu jest gwarantem realizacji praw i wolności jednostek, których to dane są przetwarzane w ramach prowadzonych przez niego działań.

Tematem tego artykułu są publicznoprawne instrumenty kontroli wykonywania obowiązków przez doktoranta studiującego w szkole doktorskiej. W opracowaniu przestawiono złożony status doktoranta, na który składają się zarówno obowiązki publicznoprawne, jak i cywilnoprawne (wynikające z indywidualnego planu badawczego) oraz zarysowano model należytej staranności w nauce (obowiązujący też doktoranta). Okazuje się, że w pierwszym okresie studiów doktoranckich istotny wpływ na rozwój naukowy doktoranta ma jego bezpośrednie uczestnictwo w zaję-ciach. Niestety, w praktyce okazuje się, że instrumenty prawne, które posiada szkoła doktorska w zakresie kontroli tego obowiązku są nieefektywne, gdyż nie ma możliwości weryfikacji autentyczności zwolnień lekarskich. W ostatniej części przedstawiono więc publicznoprawne sankcje ze wskazaniem, jakie zmiany należałoby wprowadzić w obowiązujących przepisach, aby zapobiec nadużyciom w pobieraniu stypendium przez osoby, które tylko pozorują działania naukowe. Te zmiany nie spowodują dodatkowych kosztów w finansach publicznych, lecz tylko uszczelnią ten system.

The issue of the rule of law as a criterion for the action of public administration bodies has not yet been the subject of wider doctrinal reflection. The reason for this state of affairs is probably the rather sparing reference by public administration bodies to the rule of law as a basis for their decisions. Meanwhile, the obligation imposed on the authorities in Article 7 of the Code of Administrative Procedure should be treated as one of their fundamental duties in ongoing administrative proceedings. The present study focuses on signalling only some of the problems related to the notion of the rule of law on the grounds of general administrative procedure, indicating the ambiguity of this phrase and the related various understandings of it. The conclusions should be regarded as an invitation to discuss this undoubtedly complex issue.

Management control should be understood as the totality of measures taken to ensure that public objectives and tasks are carried out in a lawful, efficient, economical and timely manner. As a result, this control is therefore intended to increase the efficiency and effectiveness of the entire Polish public administration. Of great importance in the control process is the stage of risk identification, as perceiving a given risk will allow to effectively counteract it. According to management control standards, an annual report in the form of a statement is recommended for this purpose. To facilitate control, the Ministry of Finance has drawn up a template that managers of units can use when assessing the state of management control. In this article, the author not only characterizes management control, but also analyzes the statements made by public finance sector entities. This was to verify whether public finance sector entities not only understand the objectives of the introduction of management control, but also whether they correctly complete the provided template of the declaration, thus contributing to the effective operation of public administration.

The purpose of this study is to investigate how the environmental authority proceeds when they receive a freedom of information request and when such a request pertains to a waste collection licence. This objective is closely accompanied by the research problem worded as follows:
1) Is an authority allowed to share information about a waste collection licence as requested under the freedom of information principle even though it is information about the environment and its protection?
2) Which pieces of information included in a waste collection licence are shared as public information and which as information about the environment and its protection?
The achievement of the research objective and solving the scientific problem served to put forward a research hypothesis that information on a waste collection licence is shared under the Environmental Law. Nevertheless, certain elements of information in waste collection licences are public information. The method of interpretation of the law in force was employed in this paper to achieve the above-mentioned scientific outputs

Primary elections are a new element in the ‘periodical table’ of Hungarian politics and were already used for the selection candidates in some instances in 2019. In preparation for the upcoming parliamentary elections in 2022, a cooperation scheme is taking shape among opposition parties, involving all currently decisive players on that political side. Entailing a scope broader than ever before, this cooperation also involves the organisation of primary elections for selecting the candidate for the Prime Minister and the candidates in single-member constituencies. The primaries are organised by the six opposition parties running together in the 2022 Hungarian parliamentary election. If held, it would be the first countrywide primary election in Hungary. This study looks beyond the specific solutions that may be applied in relation to the upcoming primaries. It provides a working definition of the term itself, briefly reviews the international and Hungarian antecedents of primaries, also outlining the reasons why this solution came to the fore in Hungary. Then the study sets out to predict the ‘evolutionary trajectory’ along which primary elections will become institutionalised here, spelling out the potential phases of development. In the latter context, this paper touches on the private law and public law implications of primaries and raises a scenario in which government parties also begin to apply this new political tool.

Problem przemocy „honorowej" jest zjawiskiem przekraczającym granice państw, kultur i religii. Przemoc ta najczęściej bywa łączona z krajami i regionami Bliskiego Wschodu - Jordanią, Libanem, Palestyną, irackim Kurdystanem. W Europie oma- wiana kwestia pojawiła się w debacie publicznej dopiero na początku XXI w. i zo- stała ograniczona do kontekstu migracyjnego. Efektem takiej kategoryzacji przemocy „honorowej" jest polityzacja zjawiska, przejawiająca się w silnym uzależnieniu działań podejmowanych przez państwo od takich czynników, jak linia polityczna rządzącej partii czy nastroje społeczne. Celem niniejszego artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o to, w jaki sposób uregulowano prawnie problem prze- mocy „honorowej" w wybranych krajach i regionach: Libanie, Jordanii, irackim Kurdystanie, Wielkiej Brytanii, Holandii i w Niemczech. Umożliwi to identyfikację sposobów walki z tym problemem i wskazanie, czy kontekst migracyjny wpływa na zróżnicowanie stosowanych rozwiązań. Przedmiotem analizy będzie regulacja prawna, a także orzecznictwo sądów oraz działalność różnych instytucji rządowych oraz pozarządowych nakierowanych na walkę z tym problemem. Wyniki badań prowadzą do refleksji nad tym, czy prawo karne rzeczywiście jest najefektywniejszym instrumentem rozwiązania omawianego problemu. Badana problematyka wpisuje się w szerszy kontekst zagadnienia wykorzystywania narzędzi prawnych do osiągania określonych celów polityk publicznych.

Szwedzka ustawa zasadnicza Akt o druku z 1766 r. (Tryckfrihetsförordningen), pierwsza na świecie ustawa gwarantująca prawo publicznego dostępu do dokumentów państwowych, jest częścią konstytucji tego kraju i zapewnia dziś jak najszerszy publiczny dostęp do oficjalnych dokumentów. Akt ten stanowi podstawę tradycyjnego prawa szwedzkiego znanego jako Zasada jawności (offentlighetsprincipen), która odgrywa kluczową rolę nie tylko w zapewnianiu obywatelom prawa dostępu do dokumentów publicznych, ale jest także niezbędna w sprawowaniu odpowiedzialności ze strony urzędników rządowych i państwowych. Stosowanie jak największej przejrzystości przyczynia się do właściwego funkcjonowania liberalnego systemu demokratycznego, ograniczając jednocześnie korupcję i nadużycia. Rozwój przejrzystości i kształtowanie otwartego społeczeństwa sprzyja większemu udziałowi obywateli w społeczeństwie, wzbudza zaufanie do państwa – niezbędny element budowania skutecznego państwa, które ma służyć jego właścicielom, obywatelom – oraz przyczynia się do funkcjonowania rządów prawa i podnosi jakość demokracji.

W administracji publicznej zachodzą pewne typowe relacje: kierownictwo, nadzór, kontrola, koordynacja i współdziałanie. Dwie ostatnie rzadko stają się przedmiotem zainteresowania nauki prawa administracyjnego. Celem artykułu jest rozpoczęcie dyskusji nad wypełnieniem tej luki. Prawne wyodrębnienie koordynacji stwarza pewne trudności. W większości przypadków koordynacja występuje bowiem łącznie z kierownictwem, nadzorem albo kontrolą. Taki rodzaj koordynacji można by określić jako koordynację funkcjonalną. Istnieje jednak także koordynacja samodzielna. Wobec szczupłości norm prawa pozytywnego dotyczących takiej koordynacji ogranicza się one przeważnie do stosowania niewładczych środków działania organu koordynującego. Administracyjnoprawny stosunek koordynacji ma charakter osobliwy. Dla jego zawiązania konieczny jest udział nie dwóch, ale co najmniej trzech podmiotów: koordynatora i dwóch podmiotów koordynowanych. Punktem wyjścia do rozważań o współdziałaniu w administracji publicznej jest propozycja wyodrębnienia zasady powszechnego współdziałania. Mogłaby mieć ona status jednej z ogólnych zasad prawa administracyjnego. W chwili obecnej prawo pozytywne nie wypowiada jej wprost. Można ją jednak wyprowadzić z rożnych norm obowiązujących, w tym rangi konstytucyjnej. Nakazuje ona, aby wszystkie podmioty sprawujące administrację publiczną współdziałały ze sobą. Zakazuje konkurencji między nimi. W artykule podjęto próbę typologii form współdziałanie, zwracając uwagę na ich różnorodność. Wiele kwestii związanych z koordynacją i współdziałaniem w administracji wymaga jeszcze naukowego oświetlenia. Kolejnym etapem powinno być ujęcie ich w ramy norm prawa pozytywnego. Mogłoby to nastąpić w przyszłej ustawie „Przepisy ogólne prawa administracyjnego”.

W artykule podjęto próbę zaprezentowania zmian legislacyjnych związanych z tzw. ustawą 2.0, tj. ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym wraz z rozporządzeniem wykonawczym w sprawie studiów, jak i projektem tzw. aplikacji uniwersyteckiej, która aktualnie nie została jeszcze ujęta w jakiekolwiek ramy normatywne. Zmiany te mogą mieć wymierny wpływ na kształcenie prawnicze w Polsce, a co za tym idzie, także na sektor administracji publicznej w kontekście jego potrzeb. Wydaje się bowiem zasadne przyjęcie, że te dwa obszary badawcze, tj. sektor administracji publicznej i kształcenie prawnicze, są ze sobą wzajemnie powiązane jak i wzajemnie wpływające na siebie; administracja publiczna dla funkcjonowania potrzebuje bowiem kadr prawniczych, a te z kolei w wymierny sposób kształtują jej praktykę – przykładowo poprzez działalność naukową i wykładnię doktrynalną czy też sprawowanie nadzoru sądowego. Unikając przy tym odpowiedzi na pytania badawcze o charakterze generalnym, jak np. „jakie powinno być »dobre« kształcenie prawnicze?” czy też o optymalny model funkcjonalny administracji publicznej w Polsce, w tekście skupiono się w pierwszej kolejności na zarysowaniu postulatu tzw. dobrej administracji. W dalszej kolejności zaprezentowano wybrane zagadnienia z zakresu kształcenia prawniczego, które z taką administracją są związane i mogą służyć realizacji postulatu albo ją osłabiać. Zaprezentowano też założenia projektu aplikacji uniwersyteckiej oraz projekt ustawy wraz z rozporządzeniem wykonawczym. Zwrócono także uwagę na zjawisko mitologizowania kształcenia praktycznego, prezentując w tym zakresie pożądany kierunek działalności prawodawczej.

Debaty o Unii Europejskiej, jej modelu i funkcjonowaniu, charakteryzują się uproszczeniami, a w wielu przypadkach przesiąknięte są ideologią lub niewiedzą. W europejskiej – w tym polskiej – dyskusji pojawia się też często wąsko rozumiany interes narodowy, a strony żonglują emocjami i lękami, które przesłaniają niedostatki rzeczowej informacji. Kontrowersje między Unią Europejską a Polską, które pojawiły się na tle oceny stanu praworządności czy też problemu relokacji uchodźców dowodzą, że przedmiotem sporu staje się w pewnym stopniu model integracji oraz jej podstawowe pojęcia prawne. Należy się zastanowić, na czym polega specyficzny prawnie charakter UE? Dlaczego zgodziliśmy się powierzyć jej kompetencje do wykonywania władzy publicznej? Czy Unia ogranicza suwerenność Polski? Czy w Unii możliwa jest demokracja? Mimo krytyki Unia pozostaje sprawnym mechanizmem zarządzającym współzależnością państw członkowskich. Parafrazując Marka Twaina: Doniesienia o jej zgonie wydają się przesadzone.

W polskiej doktrynie pojęcie koncesji jest najczęściej utożsamiane z decyzją administracyjną, co wynika z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej2. Koncesja, w tym znaczeniu, jest formą prawną reglamentacji działalności gospodarczej. Nie zalicza się do niej koncesji uregulowanej w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi3. W tym przypadku mamy do czynienia z umową (zwaną umową koncesji), zawieraną przez organy administracji z przedsiębiorcami na wykonywanie robót budowlanych lub usług. W literaturze prawniczej prezentowane są różne stanowiska co do charakteru umowy koncesji. Jedni autorzy opowiadają się za ich publicznoprawnym charakterem, inni natomiast za cywilnoprawnym. W artykule poddano analizie problematykę charakteru prawnego umowy koncesji, wskazując na jej podwójny charakter jako umowy cywilnoprawnej oraz umowy publicznoprawnej, a więc jej miejsce na pograniczu prawa prywatnego i publicznego prawa gospodarczego.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej jest jednym z elementów warunkującym demokratyczne społeczeństwo. Niniejszy akt prawny daje prawo społeczeństwu zadawania pytań w celu uzyskania informacji będącej informacją publiczną w świetle art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. W artykule poruszono problematyczne kwestie, które pojawiają się w momencie złożenia wniosku o udzielenie informacji publicznej w formie elektronicznej. Kwestie te są związane z formą i treścią elektronicznego wniosku, informacją przetworzoną, sygnaturą akt sprawy jako informacji publicznej oraz dotyczą formy i sposobu odpowiedzi organu na wniosek elektroniczny, w tym również decyzji o odmowie udzielenia informacji publicznej.