Sądowa kontrola sprawowana przez sądy administracyjne obejmuje swym zasię­giem legalność aktów i czynności organów administracji publicznej. Wyłączona spod niej jest więc kontrola działalności organów innych władz. Pojawiają się jednak przypadki, w których sądy administracyjne, powołując się na tak zwaną wykładnię prokonstytucyjną, próbują objąć swą kognicją także akty, czynności czy bezczynność organów władzy ustawodawczej i sądowniczej. Za to, mimo że zgodnie z Konsty­tucją RP władzę wykonawczą, utożsamianą przez doktrynę z wykonywaniem administracji publicznej, sprawują Prezydent RP oraz Rada Ministrów, w orzecz­nictwie dominuje linia, zgodnie z którą akty Prezydenta stanowiące realizację jego prerogatyw, nie podlegają kognicji sądów administracyjnych. Autor polemizuje z tą linią orzecznictwa.
Przedmiotem rozważań są także zgłaszane w piśmiennictwie postulaty dotyczące powierzenia sądom administracyjnym kontroli decyzji wydawanych w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, a także powołania odrębnego sądownictwa w sprawach podatkowych czy szerzej finansowych. Także tym postulatom Autor mocno się im przeciwstawia.

Celem opracowania jest ocena instytucji wysłuchania publicznego w procesie stanowienia ustaw. W opracowaniu podjęto problem, czy instytucja wysłuchania publicznego stanowi realny czy iluzoryczny instrument w procesie stanowienia prawa? W rozważaniach uwzględniono z jednej strony zagadnienia teoretyczne dotyczące instytucji wysłuchania publicznego, z drugiej zaś – przedstawiono praktykę ustrojową wysłuchania publicznego (dane statystyczne dotyczące zastosowania tej instytucji w V–IX kadencji Sejmu RP). Praktyka ustrojowa w tym okresie pokazuje, że komisje sejmowe dość wstrzemięźliwie korzystają z tego uprawnienia. Od wejścia w życie regulacji dotyczącej tej instytucji obejmującej okres od V do końca IX kadencji Sejmu na 5855 projektów ustaw przeprowadzono zaledwie 34 wysłuchania publiczne obejmujące 46 projektów ustaw. Stanowiło to podstawę do sformułowania wniosków końcowych i postulatów de lege ferenda.

The article examines the application of the principle of the active role of the court in the administrative proceedings of the Republic of Kazakhstan and foreign countries. The attention is paid mainly to the identification of the main function and the system of application of this principle. The scientific novelty lies in the study of important subordinate guiding principles, the influence of which is decisive when applying the principle of the active role of the court in the administrative proceedings of the Republic of Kazakhstan. The authors conclude that the judge should apply the principle of the active role of the court in order to have a fair trial within a reasonable time.

In the judgement C-403/16 Soufiane El Hassani v. Polish Foreign Office European Court of Justice noticed that provisions of internal law cannot limit the right to judical-review established in art. 32 par. 3 of Visa Code. The regulation must be interpreted in context of EU Charter of Fundamental Rights. Meanwhile the sentence was answer to question of Polish Supreme Administrative Court and it arose under Administrative Courts Proceedings Act which prohibits performing judicial review over visa decisions. The aim of the paper is to explain that judicial review at those issues may be effectively performed by common courts, without damaging visa-applicants rights. The possibility comes from wide definition of civil case in code of civil procedure and attribution of common courts in some public administration cases.

Subjects of rights originating from inherent human rights are among the subjects of public subjective rights. A deliberation on the matter of natural persons and legal persons, perceived as subjects of these rights, makes it possible to determine a number of questionable issues, which are surely reflected in the materialisation of these public subjective rights in legal practice. The subject matter is very complex, if only on account of the necessity to make use of the results of the linguistic interpretation of the notion of citizen. This is vital even though a legal definition of citizen exists. The intricate nature of the problem in question is also a consequence of the need to make a distinction in the area of the possibility to grant public subjective rights originating from inherent human rights to citizens, non-citizens under the jurisdiction of the Polish state, and non-citizens outside the jurisdiction of the Polish state. Another highly problematic aspect is the possibility to apply an analogy in the field of assignment of subjective public rights originating from inherent human rights to legal persons. Since the very application of analogies in this domain is controversial, it seems reasonable to stress the lack of possibility to consider legal persons as subjects of public subjective rights originating from inherent human rights such as life or health.

Przedmiotem opracowania jest uchwalony przez parlament brytyjski w 1998 r. Human Rights Act (HRA) i jego wpływ na rozumienie pojęcia organu administracji publicznej w prawie angielskim. Uzasadnieniem podjęcia tematu jest ukazanie rozwoju doktryny brytyjskiego prawa administracyjnego pod wpływem prawa międzynarodowego na wskutek inkorporacji Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. W artykule ukazano drogę Wielkiej Brytanii do implementacji Konwencji i związanie się jej przepisami, a także zmianę w definiowaniu organu władzy publicznej (public authority). Wskazano również, że pojęcie organu administracji publicznej na gruncie HRA w Wielkiej Brytanii jest węższe od tej przyjętej na gruncie prawa polskiego i tym samym istnieje mniejsza ochrona obywateli brytyjskich przed działaniem administracji publicznej w tym państwie.

Szwedzka ustawa zasadnicza Akt o druku z 1766 r. (Tryckfrihetsförordningen), pierwsza na świecie ustawa gwarantująca prawo publicznego dostępu do dokumentów państwowych, jest częścią konstytucji tego kraju i zapewnia dziś jak najszerszy publiczny dostęp do oficjalnych dokumentów. Akt ten stanowi podstawę tradycyjnego prawa szwedzkiego znanego jako Zasada jawności (offentlighetsprincipen), która odgrywa kluczową rolę nie tylko w zapewnianiu obywatelom prawa dostępu do dokumentów publicznych, ale jest także niezbędna w sprawowaniu odpowiedzialności ze strony urzędników rządowych i państwowych. Stosowanie jak największej przejrzystości przyczynia się do właściwego funkcjonowania liberalnego systemu demokratycznego, ograniczając jednocześnie korupcję i nadużycia. Rozwój przejrzystości i kształtowanie otwartego społeczeństwa sprzyja większemu udziałowi obywateli w społeczeństwie, wzbudza zaufanie do państwa – niezbędny element budowania skutecznego państwa, które ma służyć jego właścicielom, obywatelom – oraz przyczynia się do funkcjonowania rządów prawa i podnosi jakość demokracji.

Badania prowadzone nad funkcjonowaniem administracji publicznej mają charakter interdyscyplinarny. Analizowanie kwestii funkcjonowania administracji publicznej wymaga systemowego spojrzenia, w którym istotnym elementem jest układ stosunków pomiędzy całym systemem i poszczególnymi podsystemami administracji publicznej a jej otoczeniem zewnętrznym. To ujęcie wywodzi się z nauk o zarządzaniu. Znajduje ono swoje odzwierciedlenie w nauce administracji. Szczególnym podsystemem administracji publicznej wymagającym ujęcia interdyscyplinarnego jest podsystem społeczny. W polskim systemie administracji publicznej podsystem społeczny stanowią pracownicy tworzący korpus służby cywilnej oraz inni pracownicy zatrudnieni w urzędach i pozostałych strukturach administracji publicznej. Kształtowanie kadry administracji wiąże się nie tylko z samym naborem odpowiednio wykształconych kandydatów do pracy w urzędach organów administracji publicznej. Bardzo ważne jest kształtowanie odpowiednich postaw etycznych urzędników zarówno administracji rządowej, jak i samorządowej. Powinni oni znać zasady etyki urzędniczej. Nie jest jednak możliwe skodyfikowanie wszystkich norm etycznych pracownika administracji publicznej, a więc należy w tym zakresie stosować ogólne normy prawa moralnego. Obecnie absolwenci kierunków studiów wyższych przygotowujących do pracy w administracji są wprawdzie na ogół odpowiednio przygotowani do analizowania aktów normatywnych, wydawania decyzji administracyjnych czy w ogóle rozumienia zasad systemu prawnego, ale brak im podstaw do uwzględniania w odpowiednim stopniu kwestii związanych z etyką działania i poszanowaniem przyjętych w społeczeństwie wartości.

W administracji publicznej zachodzą pewne typowe relacje: kierownictwo, nadzór, kontrola, koordynacja i współdziałanie. Dwie ostatnie rzadko stają się przedmiotem zainteresowania nauki prawa administracyjnego. Celem artykułu jest rozpoczęcie dyskusji nad wypełnieniem tej luki. Prawne wyodrębnienie koordynacji stwarza pewne trudności. W większości przypadków koordynacja występuje bowiem łącznie z kierownictwem, nadzorem albo kontrolą. Taki rodzaj koordynacji można by określić jako koordynację funkcjonalną. Istnieje jednak także koordynacja samodzielna. Wobec szczupłości norm prawa pozytywnego dotyczących takiej koordynacji ogranicza się one przeważnie do stosowania niewładczych środków działania organu koordynującego. Administracyjnoprawny stosunek koordynacji ma charakter osobliwy. Dla jego zawiązania konieczny jest udział nie dwóch, ale co najmniej trzech podmiotów: koordynatora i dwóch podmiotów koordynowanych. Punktem wyjścia do rozważań o współdziałaniu w administracji publicznej jest propozycja wyodrębnienia zasady powszechnego współdziałania. Mogłaby mieć ona status jednej z ogólnych zasad prawa administracyjnego. W chwili obecnej prawo pozytywne nie wypowiada jej wprost. Można ją jednak wyprowadzić z rożnych norm obowiązujących, w tym rangi konstytucyjnej. Nakazuje ona, aby wszystkie podmioty sprawujące administrację publiczną współdziałały ze sobą. Zakazuje konkurencji między nimi. W artykule podjęto próbę typologii form współdziałanie, zwracając uwagę na ich różnorodność. Wiele kwestii związanych z koordynacją i współdziałaniem w administracji wymaga jeszcze naukowego oświetlenia. Kolejnym etapem powinno być ujęcie ich w ramy norm prawa pozytywnego. Mogłoby to nastąpić w przyszłej ustawie „Przepisy ogólne prawa administracyjnego”.

Artykuł obejmuje rozważania i uwagi dotyczące instytucji procesowej samokontroli organu administracji publicznej. W opracowaniu uwzględniono aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych oraz poglądy przedstawicieli doktrynyprawa i postępowania administracyjnego. W szczególności analizie poddano przesłanki dopuszczalności zmiany lub uchylenia decyzji przez organ I instancji. Chodzi tutaj o przesłankę formalną, materialną oraz 7-dniowy termin na dokonanie autokontroli. Ponadto w opracowaniu sformułowano wnioski de lege ferenda w zakresie tej instytucji procesowej.

W polskiej doktrynie pojęcie koncesji jest najczęściej utożsamiane z decyzją administracyjną, co wynika z ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej2. Koncesja, w tym znaczeniu, jest formą prawną reglamentacji działalności gospodarczej. Nie zalicza się do niej koncesji uregulowanej w ustawie z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi3. W tym przypadku mamy do czynienia z umową (zwaną umową koncesji), zawieraną przez organy administracji z przedsiębiorcami na wykonywanie robót budowlanych lub usług. W literaturze prawniczej prezentowane są różne stanowiska co do charakteru umowy koncesji. Jedni autorzy opowiadają się za ich publicznoprawnym charakterem, inni natomiast za cywilnoprawnym. W artykule poddano analizie problematykę charakteru prawnego umowy koncesji, wskazując na jej podwójny charakter jako umowy cywilnoprawnej oraz umowy publicznoprawnej, a więc jej miejsce na pograniczu prawa prywatnego i publicznego prawa gospodarczego.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej jest jednym z elementów warunkującym demokratyczne społeczeństwo. Niniejszy akt prawny daje prawo społeczeństwu zadawania pytań w celu uzyskania informacji będącej informacją publiczną w świetle art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. W artykule poruszono problematyczne kwestie, które pojawiają się w momencie złożenia wniosku o udzielenie informacji publicznej w formie elektronicznej. Kwestie te są związane z formą i treścią elektronicznego wniosku, informacją przetworzoną, sygnaturą akt sprawy jako informacji publicznej oraz dotyczą formy i sposobu odpowiedzi organu na wniosek elektroniczny, w tym również decyzji o odmowie udzielenia informacji publicznej.

Artykuł jest próbą krytycznej oceny implementacji do polskiego kodeksu postępowania administracji instytucji mediacji. Autor rozważa zasadność wykorzystywania na gruncie prawa publicznego instytucji charakterystycznej dla prawa prywatnego. W tym celu analizie poddawane są dane dotyczące wprowadzonej ponad dekadę temu mediacji przed sądami administracyjnymi, której założenia są obecnie powielane. Prowadzą one do konkluzji, że mediacja administracyjna jest rozwiązaniem niepotrzebnym, zaś jej wprowadzenie do systemu prawa jest błędem. Autor proponuje także rozwiązania de lege ferenda, wskazując, że kluczem jest dejurydyzacja prawa administracyjnego.