Jednym z zasadniczych dylematów w sądowym stosowaniu prawa jest respektowanie zasady praworządności, a nie tylko zasady legalizmu. Zasada legalizmu ujęta w art. 7 Konstytucji w niewystarczający sposób chroni konstytucyjnie gwarantowane prawa i wolności jednostki i dlatego konieczny jest sędziowski aktywizm, tj. korekta prawa stanowionego w procesie wykładni i stosowania prawa po to, by prawu nadać taką treść, która zgodna jest z konstytucyjnie określonymi wartoś­ciami, leżącymi u podstaw aksjologii polskiej Konstytucji. Korekta prawa stanowio­nego wiąże się z wyjściem poza treść zasady legalizmu i odniesienia się do takich wartości jak: słuszność, sprawiedliwość, dobro, prawa i wolności człowieka.
Sędzia z uwagi na to, że zgodnie z Konstytucją podlega przede wszystkim jej przepisom, a w dalszej kolejności ustawom, może – jeśli potrafi to uzasadnić – odrzucić treść przepisów ustawowych i oprzeć rozstrzygnięcie wyłącznie na przepisach Konstytucji. Jest to zasadne wówczas, kiedy Konstytucja w większym zakresie aniżeli ustawa chroni prawa i wolności jednostki. Sędzia nie może powoływać w procesie wykładni reguły dura lex sed lex albowiem niszczy ona standardy kultury prawnej. Korekta prawa stanowionego w procesie jego wykładni wiąże się z sędziowską niezawisłością i odpowiedzialnością za wydane rozstrzygnięcie.

Ochronę konsumentów gwarantuje konstytucja Republiki Kosowa, ustawy i akty podstawowe. Opracowując ustawodawstwo dotyczące ochrony konsumentów Republika Kosowa przywiązywała wielką wagę do zbliżenia i harmonizacji ustawodawstwa Kosowa z prawodawstwem UE. Jednakże w tym artykule zwróciliśmy uwagę na pewne aspekty prawne, nad którymi należy jeszcze popracować, aby obecna ustawa o ochronie konsumentów została dostosowana i zharmonizowana z przepisami prawa UE. W artykule omówiono podstawowe prawa konsumenta ze szczególnym naciskiem na ich niedostatki

Celem opracowania jest ocena instytucji wysłuchania publicznego w procesie stanowienia ustaw. W opracowaniu podjęto problem, czy instytucja wysłuchania publicznego stanowi realny czy iluzoryczny instrument w procesie stanowienia prawa? W rozważaniach uwzględniono z jednej strony zagadnienia teoretyczne dotyczące instytucji wysłuchania publicznego, z drugiej zaś – przedstawiono praktykę ustrojową wysłuchania publicznego (dane statystyczne dotyczące zastosowania tej instytucji w V–IX kadencji Sejmu RP). Praktyka ustrojowa w tym okresie pokazuje, że komisje sejmowe dość wstrzemięźliwie korzystają z tego uprawnienia. Od wejścia w życie regulacji dotyczącej tej instytucji obejmującej okres od V do końca IX kadencji Sejmu na 5855 projektów ustaw przeprowadzono zaledwie 34 wysłuchania publiczne obejmujące 46 projektów ustaw. Stanowiło to podstawę do sformułowania wniosków końcowych i postulatów de lege ferenda.

Ustawa o ekonomii społecznej kwalifikuje spółdzielnie socjalne, rolnicze spółdziel-nie produkcyjne oraz spółdzielnie pracy, w tym spółdzielnie inwalidów i spół-dzielnie niewidomych, do katalogu zamkniętego podmiotów ekonomii społecznej. W konsekwencji spółdzielnie te mogą uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego. Skutkuje to rozszerzeniem celu spółdzielni o reintegrację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub świadczenie usług społecznych. Realizacja tych celów następuje obok prowadzenia działalności gospodarczej przez spółdzielnię. Spółdzielnia może świadczyć usługi społeczne zarówno na rzecz członków spółdzielni jak i na rzecz innych osób. Kolejnym skutek uzyskania statusu przedsiębiorstwa społecznego polega na nadaniu działalności gospodarczej spółdzielni charakteru not for profit. Ten charakter działalności gospodarczej nie kores­ponduje jednak z celem spółdzielni pracy i rolniczych spółdzielni produkcyjnych.

The regulations introduced by the Act of November 4, 2022 amending the Act on the National Court Register, the Act on the Code of Civil Procedure and the Act on the Code of Commercial Companies constitute the first stage of implementation of Directive 2019/1151 of the European Parliament and of the Council (EU) of June 20, 2019. These regulations are primarily intended to facilitate the functioning of entrepreneurs in the sphere of economic turnover. Despite the broad scope of the regulations of the so-called „company law package” in Directive 2019/1151, it should be recognized that the implementation law itself is not revolutionary. This is due to the fact that most of the regulations contained therein are already successfully applicable in Poland, while the changes introduced are primarily aimed at organizing the Polish legal system and facilitating access to information about entrepreneurs. The purpose of this article is to present the statutory changes consisting in the implementation into the Polish legal order of the regulations included in the so-called „package of company law” and the scope of implementation, as well as an attempt to assess the rationale for their introduction

The Polish Personal Income Tax Law provides for a relatively extensive group of tax exemptions related to various benefits offered to doctoral students and academics. It also includes an exemption for scholarships and assistance grants referred to in Law 2.0, as well as scholarships received under programmes or projects aimed at implementing the current state scientific policy. The rule adopted is that the exemption applies as long as the rules for granting the scholarships and grants in question them have been approved by the minister in charge of higher education and science. The research objective adopted in the gloss is to verify the jurisprudential practice regarding the issue of the tax exemption in question. The analysis and evaluation have been performed also in the context of the guidelines and ideas behind the reform of higher education and science (regulations of the so-called Law 2.0). This gloss is a critical commentary. It makes use of dogmatic-legal and normative analysis.

The author offers an analysis of the controversial Israeli Nation-State Law of 2018 and B. Netanyahu’s involvement in its adoption. He claims that its ideas manifest Netanyahu’s desire to depart from the state-centred, social democratic, and liberal views advocated by Ben Gurion. This desire stems from his strong disagreement with Israel’s founder’s claim and belief that secularism is a guarantee that Israel does not fall into the same trap as the leaders of the bicentennial Crusades – which ultimately failed. The author of the paper makes an insightful comparison of this law with the contents of Point 13 of Thomas Woodrow Wilson’s 1918 plan – a docu-ment from exactly 100 years before, designed to shape Europe after victory in the war against Russia, Prussia, and Austria-Hungary, on whose lands an independent Polish state was to be established.

The paper discusses the procedure before the guardianship court regarding granting so-called surrogate approval of providing a healthcare service, particularly vaccination against COVID-19, to persons who are unable to make a conscious decision in this regard for objective reasons – health or age. The currently applicable provisions of the Code of Civil Procedure and the Act on Doctors’ and Dentists’ Professions were analysed. Due to lack of any separate procedural regulation of procedure in this regard, special attention was paid to the right court representation of the person whom the approval concerns and to the issue of gathering and assessing evidence. The authors’ goal was in particular to evaluate legal loopholes noticed in practice and to indicate possible practical and procedural solutions, which is specifically essential in the current epidemiological situation, as nowadays these types of proceedings constitute a significant percentage of cases examined by courts.

The paper focuses on the issue of public enforcement of consumer law in Poland. This analysis considers exclusively the stage of administrative proceedings and it does not concern judicial control over the decisions issued. The analysis aims at answering the question whether the phenomenon of legal impossibilism is to be observed in the domain administrative proceedings instituted by the President of the UOKiK with the purpose of implementing consumer policy. The hypotheses to be verified in the foregoing are as follows: (i) there are procedural mechanisms which enable an authority to effectuate protection of consumer rights, operating to the public benefit, and that (ii) it might be reasonable to expect that these mechanisms are exploited in practice by the President of the UOKiK. The first part considers the legal framework for enforcing consumer rights with the use of public law mechanisms in Poland. In the second part, the discussion revolves around the
practical application of the legal instruments by the President of the UOKiK. The
conclusions constitute a starting point to initiate further, in-depth empirical studies
related to the activities undertaken by the President of the UOKiK with the aim
to effectuate protection of consumer rights in Poland.

The paper aims to show that the Polish Environmental Law is an act that imposes
public imposts to protect Poland’s natural environment. This act features certain
specific qualities and legal solutions. The author has formulated a claim that some
of the provisions concerning the fees for the use of the natural environment and
the emissions surcharge breach the constitutional standards of exclusivity of an
impost act, of the right to predictable taxation, decent legislation, and a democratic
state of law.

In 2018 Student Services Employee Association (Stowarzyszenie Forum Dzieka na-tów) was established. One of its aims is to get involved in a dialogue with organi-sations and institutions dealing with higher education, in particular with the Ministry of Science and Higher Education as the relevant public authority. In this regard the Association proposed three amendments to the Act of Higher Education and Science in terms of administrative procedure, in particular: notice on initiation of procedure, simplified procedure and silent settlement of case, which were sub-mitted to the Ministry. As a bottom-up initiative of student services employees at HEIs, it enables them to get involved in consulting acts on higher education and proposing amendments to these regulations. This role of the Association is significant due to the fact that in many HEIs student services employees have no ability to provide feedback on the regulations that they are executing.

Tak zwana „ustawa o bestiach" stanowi regulację prawną dotyczącą postępowania ze sprawcami szczególnie niebezpiecznymi skazanymi prawomocnymi wyrokami na wiele lat przed jej wejściem w życie i dotyczy postępowania wobec nich po odbyciu przez nich kary pozbawienia wolności. Jej uchwaleniu oraz wejściu w życiu towarzyszyło wiele kontrowersji prawnych, co w efekcie doprowadziło do jej zaskarżenia do Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny uznał, że umieszczenie osób uznanych za szczególnie niebezpieczne nie narusza konsty- tucyjnych gwarancji praw jednostki. TK stwierdził, że umieszczenie w Ośrodku nie ma charakteru karnego, a jedynie administracyjny, i nie stanowi orzekania drugi raz w tej samej sprawie. Artykuł krytycznie odnosi się do tezy TK i przed- stawionej przezeń argumentacji.

W dniu 1.01.2016 r. weszła w życie ustawa Prawo restrukturyzacyjne, nowelizująca dotychczasową ustawę Prawo upadłościowe i naprawcze z roku 2003. Wprowadzo- no w niej między innymi zmiany w przesłankach niewypłacalności podmiotów gospodarczych. Artykuł koncentruje się na interpretacji nowych przepisów pod kątem możliwości wykorzystania ich przez piramidy finansowe. W wyniku przeprowadzonej analizy wskazano, że w szczególności zmiany dotyczące przesłanki zadłużeniowej, opisanej w art. 11 ust. 2 znowelizowanej ustawy, mogą stanowić podstawę dla piramid finansowych prowadzenia legalnej działalności przez dwa, a nawet trzy lata. Powyższe konsekwencje nowelizacji ustawy stoją w sprzeczności z deklaracjami, że zmiany w prawie upadłościowym miały wyeliminować te z wcześniejszych rozwiązań, które nie sprawdziły się w praktyce i umożliwiały dłużnikowi działanie w celu pokrzywdzenia wierzycieli.

Szwedzka ustawa zasadnicza Akt o druku z 1766 r. (Tryckfrihetsförordningen), pierwsza na świecie ustawa gwarantująca prawo publicznego dostępu do dokumentów państwowych, jest częścią konstytucji tego kraju i zapewnia dziś jak najszerszy publiczny dostęp do oficjalnych dokumentów. Akt ten stanowi podstawę tradycyjnego prawa szwedzkiego znanego jako Zasada jawności (offentlighetsprincipen), która odgrywa kluczową rolę nie tylko w zapewnianiu obywatelom prawa dostępu do dokumentów publicznych, ale jest także niezbędna w sprawowaniu odpowiedzialności ze strony urzędników rządowych i państwowych. Stosowanie jak największej przejrzystości przyczynia się do właściwego funkcjonowania liberalnego systemu demokratycznego, ograniczając jednocześnie korupcję i nadużycia. Rozwój przejrzystości i kształtowanie otwartego społeczeństwa sprzyja większemu udziałowi obywateli w społeczeństwie, wzbudza zaufanie do państwa – niezbędny element budowania skutecznego państwa, które ma służyć jego właścicielom, obywatelom – oraz przyczynia się do funkcjonowania rządów prawa i podnosi jakość demokracji.

Ustawa o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 r. w poważnym stopniu ogranicza autonomię wewnętrzną w uczelni. Zarządzanie oddaje w ręce rektora i rady uczelni a pomija wydziały, które, o ile w ogóle będą powołane, zostały sprowadzone do roli podmiotów bez istotnego znaczenia. Rektor jako wyłączny kierowniczy organ uczelni i rada uczelni, reprezentująca przede wszystkim interesariuszy zewnętrznych, jako organ nadzoru nad jej gospodarką, uzyskali tak szerokie kompetencje, że w konsekwencji może to wpływać negatywnie na rozwój wielu dyscyplin naukowych, zwłaszcza z dziedziny nauk humanistycznych oraz w wielu przypadkach także społecznych.

W artykule podjęto próbę zaprezentowania zmian legislacyjnych związanych z tzw. ustawą 2.0, tj. ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym wraz z rozporządzeniem wykonawczym w sprawie studiów, jak i projektem tzw. aplikacji uniwersyteckiej, która aktualnie nie została jeszcze ujęta w jakiekolwiek ramy normatywne. Zmiany te mogą mieć wymierny wpływ na kształcenie prawnicze w Polsce, a co za tym idzie, także na sektor administracji publicznej w kontekście jego potrzeb. Wydaje się bowiem zasadne przyjęcie, że te dwa obszary badawcze, tj. sektor administracji publicznej i kształcenie prawnicze, są ze sobą wzajemnie powiązane jak i wzajemnie wpływające na siebie; administracja publiczna dla funkcjonowania potrzebuje bowiem kadr prawniczych, a te z kolei w wymierny sposób kształtują jej praktykę – przykładowo poprzez działalność naukową i wykładnię doktrynalną czy też sprawowanie nadzoru sądowego. Unikając przy tym odpowiedzi na pytania badawcze o charakterze generalnym, jak np. „jakie powinno być »dobre« kształcenie prawnicze?” czy też o optymalny model funkcjonalny administracji publicznej w Polsce, w tekście skupiono się w pierwszej kolejności na zarysowaniu postulatu tzw. dobrej administracji. W dalszej kolejności zaprezentowano wybrane zagadnienia z zakresu kształcenia prawniczego, które z taką administracją są związane i mogą służyć realizacji postulatu albo ją osłabiać. Zaprezentowano też założenia projektu aplikacji uniwersyteckiej oraz projekt ustawy wraz z rozporządzeniem wykonawczym. Zwrócono także uwagę na zjawisko mitologizowania kształcenia praktycznego, prezentując w tym zakresie pożądany kierunek działalności prawodawczej.

Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej jest jednym z elementów warunkującym demokratyczne społeczeństwo. Niniejszy akt prawny daje prawo społeczeństwu zadawania pytań w celu uzyskania informacji będącej informacją publiczną w świetle art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. W artykule poruszono problematyczne kwestie, które pojawiają się w momencie złożenia wniosku o udzielenie informacji publicznej w formie elektronicznej. Kwestie te są związane z formą i treścią elektronicznego wniosku, informacją przetworzoną, sygnaturą akt sprawy jako informacji publicznej oraz dotyczą formy i sposobu odpowiedzi organu na wniosek elektroniczny, w tym również decyzji o odmowie udzielenia informacji publicznej.