This article is a contribution to the biography of Professor Andrzej Kabat – a prose-cutor, legal counsel, judge of the highest courts of the Republic of Poland, and a long-time academic teacher. The study discusses selected jurisprudential achieve-ments of Professor Andrzej Kabat from the period when he held the office of a judge of the Constitutional Tribunal and the Supreme Administrative Court. Moreover, there are also references to his research on the institution of questions of law sub-mitted to the Constitutional Tribunal, which is regarded as pioneering in the science of law, despite the fundamental changes in the political system. What marks the discussed output of Professor Kabat is both the relevance of his ideas and the great significance for the practice of application of the law.

Przy wprowadzeniu instytucji pracy zdalnej w Polsce od 2023 r. precyzyjnie określono zasady tej formy świadczenia pracy. Przyjąć można, że przed tą datą obowiązujące regulacje były raczej reakcją na wyzwania związane z pandemią COVID-19, niż efektem ewolucji funkcjonujących do tej pory form zatrudnienia. Postawioną tezę potwierdza również fakt uregulowania tego zagadnienia w ustawie z marca 2020 r.
Nadal istnieją wyzwania, takie jak dostosowanie wymiaru pracy zdalnej do różnych sytuacji pracownika. Pandemia COVID-19 wpłynęła na system kształcenia, szczególnie na naukę zdalną, oferując elastyczność i oszczędności, ale efektywność tej formy edukacji może być uzależniona od dostosowania do potrzeb studentów. Wprowadzenie nauki zdalnej dla nauczycieli akademickich stanowi wyzwanie. Nauka zdalna musi uwzględniać ochronę danych osobowych, analizę ryzyka i dostosowanie środków do tego ryzyka. Współczesna nauka wymaga adaptacji do zmieniających się warunków, dlatego istotne jest dostosowanie regulacji i procedur do nowych realiów.

Artykuł porusza problem fabrykowania i fałszowania badań naukowych w kon­tekście roli, jaką ustawodawca może odegrać w zwalczaniu tego zjawiska. Prawodawca może ustanowić jednostki organizacyjne przeznaczone do walki z nierzetelnością w nauce wyposażone przykładowo w kompetencje do prowadzenia postępowań wyjaśniających czy rekomendowania kar. Naukowiec dopuszczający się takich prze­winień może spotkać się nie tylko z odpowiedzialnością dyscyplinarną, ale rów­nież cywilną, administracyjną czy karną. W artykule przedstawiono wyniki badań ankietowych, w których zapytano 70 polskich nauczycieli akademickich o ich opinię w sprawie roli ustawodawcy w przeciwdziałaniu fabrykacjom i fałszerstwom w nauce. Wyniki ankiety pokazują m.in., że respondenci w większości popierają odpowiedzialność dyscyplinarną za tego rodzaju przewinienia (81%), a także uważają, że ustawodawca powinien zwalczać to zjawisko miękkimi środkami, np. promu­jąc kodeksy etyki naukowej (70%). Połowa ankietowanych chce penalizacji takich zachowań. Zdaniem niemal połowy respondentów polski ustawodawca nie przeciw­działa skutecznie tego rodzaju przewinieniom.

The aim of the research was to verify system solutions in the field of teaching law at the secondary school level. The authors analysed the main factors affecting the quality and quantity of matter related to law – the core curriculum, questions appearing on the secondary school-leaving examination and other local circumstances / related to a particular institution. According to the authors’ opinion, low legal awareness results from the underrepresentation of law at the secondary
school level. As a result of the analysis, authors came to the conclusion that the problem does not only lie in the underrepresentation of law in the secondary school curriculum, but is also a consequence of several imperfect solutions in the education system. In the last chapter, the authors suggested optimization solutions.

Academics and faculty members are entangled in many interests. Selfless science for cognitive purposes is a thing of the past. There is a constant game of the power over knowledge. Apart from scientists, many entities with various interests are participants of the game. They are: politicians, officials, academic administration, research sponsors, accreditation agencies, publishers, resort scientific institutes, industry, business. The scientists themselves sometimes work for the truth and sometimes they work for profit; they create knowledge which is public property, or when they are employed commercially, e.g. by the industry, they create private knowledge. This paper presents five factors which may contribute to restricting the cognitive autonomy of the scientists.

Artykuł omawia Case Method – dominującą metodę edukacyjną stosowaną w amerykańskich szkołach prawa, która polega na nauczaniu prawa poprzez analizę orzeczeń sądowych, stworzoną w latach 70. XIX w. przez Christophusa Collumbusa Langdella. Langdell postrzegał prawo jako naukę, podobną do fizyki czy chemii, a więc jako uporządkowany system obiektywnej wiedzy. Stworzona przez niego metoda nauczania służyć miała przygotowaniu osób zajmujących się prawem w sposób naukowy. W artykule przedstawiona została koncepcja prawa Langdella, oraz wpływ, jaki jego metoda nauczania wywarła na nurty amerykańskiej filozofii prawa – klasyczną jurysprudencję oraz realizm prawniczy.

Przedmiotem pracy jest analiza pojęcia godności w naukach prawnych, w szczególności w teorii i filozofii prawa. Autor rozróżnia autonomiczną i heteronomiczną wersję pojęcia godności. Pierwszy sposób pojmowania godności zakłada, że godność, tzn. wartość ludzkiego życia, jest całkowicie niezależna od warunków społecznych, w których ludzie wiodą swoje życie. Taki sposób pojmowania godności występuje w Kantowskiej filozofii moralnej autonomii jako immanentnej cechy każdej osoby ludzkiej. Drugi sposób pojmowania godności zakłada, że wartość ludzkiego życia jest zależna od warunków społecznych, w których ludzie wiodą swoje życie. W konsekwencji przyjmuje się, że istnieją warunki społeczne w których ludzie tracą swoją godność jako przypadkową cechę istoty ludzkiej. W takim przypadku, w celu odzyskania utraconej godności ludzie powinni zmienić warunki społeczne w drodze rewolucji społecznej. Taki sposób pojmowania godności występuje w Marksowskiej filozofii alienacji. Autor zmierza do wykazania, że różny sposób pojmowania godności pociąga za sobą doniosłe konsekwencje prawne.

Celem niniejszego artykułu jest podjęcie refleksji nad presupozycjami ontologicznymi krytycznej nauki o prawie (prawoznawstwa krytycznego), rozumianymi jako zbiór założeń z zakresu ontologii społecznej, wyznaczających tożsamość tej formy ogólnej refleksji nad prawem. Artykuł postuluje wyróżnienie czterech takich założeń: założenie o polityczności świata społecznego, założenie o społecznym tworzeniu świata społecznego, założenie o paninterpretacjonizmie, założenie o istnieniu wspólnot interpretacyjnych.

Ważny dla naukowego i filozoficznego sposobu myślenia jest problem okoliczności, które wpłynęły na wykształcenie takiego typu rozważań, różnego od objaśniania rzeczywistości za pomocą mitologicznych wierzeń. Sensem umysłowych poszukiwań człowieka filozofującego okazał się namysł nad regułą, nad kierującą wszystkim zasadą, tj. zarówno światem naturalnym (kosmosem), jak i relacjami między ludźmi. Doszło do tego sposobu myślenia po tym, gdy pojawiła się potrzeba i możliwość spisania (ustanowienia) abstrakcyjnych norm prawa (nomos) dla pewności i sprawdzalności orzecznictwa, dla obrotu gospodarczego, a zwłaszcza dla własności (prawo cywilne), wartość której wyrażono abstrakcyjnie w pieniądzu monetarnym. Były to znaczące okoliczności dla zainicjowania i rozwoju myślenia naukowo-filozoficznego (abstrakcyjnego). Innymi fundamentalnymi warunkami rozwoju nauki i filozofii była wolność, równość i uznanie dla inności, a także nieortodoksyjny charakter wierzeń (mitów). Te zapewniała zaś obywatelska, kosmopolityczna i rozwinięta gospodarczo polis, zwłaszcza demokratyczna. Owe warunki rozwoju nauki i okazały się uniwersalne i ponadczasowe.