The aim of this article is to answer the question whether taxpayers are entitled to any subjective rights that are overtly, unambiguously and legibly laid down in tax law. The author presents the title issue by analysing a broad base of judicature by
Poland’s CT, the EUCJ and Poland’s administrative courts, also discussing the relevant literature concerning subjective rights as coded in the provisions of the Polish Constitution and tax law. Taxpayers’ subjective rights may constitute an effective protection measure not only vis-a-vis the administrative discretion of tax authorities, but also in the event of their abuse of administrative power in relations with entities obliged to pay levies.

The literary activity of Wenceslas Makowski (1880–1942) who was a prominent politician in the Second Republic of Poland (1918–1939) as well as a lawyer and a scholar, encompassed three main subjects: scientific, journalistic (mainly political and social), and artistic. His literary achievements in the scientific field of legal sciences are highly regarded. Of Makowski’s literary work in the scientific and journalistic field, his achievements in the field of criminal and constitutional law are noteworthy. Undoubtedly, this was associated with his extraordinary activity in the state bodies of the Second Republic of Poland. W. Makowski was also devoted to artistic activities and literary criticism.

Even though the proportionality principle is well-established for judicial review in matters pertaining to human rights in modern constitutional law in numerous jurisdictions, it has recently become subject to a growing tide of criticism. The article aims to describe and critically analyze the main arguments raised by the opponents of using proportionality as the tool for adjudicating conflicts of fundamental rights. After briefly describing the typical and the most common structure of the proportionality test as it is used in constitutional law, the author would present – and then dismiss – the three most significant allegations towards the proportionality analysis, namely: the problem of incommensurability, the alleged proportionality’s moral neutrality as well as the scope of judicial discretion that is claimed to be too wide according to some of proportionality’s opponents.

This paper reviews the work of Cass R. Sunstein who is a renowned and widely quoted legal scholar and a very prolific writer on a wide range of subjects. I outline herein some themes and ideas expressed in over a dozen C.R. Sunstein’s books that were published between 1993 and 2017. As the title suggests, an emphasis is placed on issues of constitutional relevance. Aiming to place Sunstein’s body of work within a larger context I trace a considerable shift in his approach to political problems and challenges from a purely legal to a more nuanced and multi-dimensional one. Accordingly I present Sunstein’s views on such issues as the partiality of constitutions, incompletely theorized agreements, judicial minimalism, the ideological component of judging, the cost of rights, and group polarization. The works of this contemporary Publius show that pursuing constitutional law in a practical way is much more than study in linguistics or compiling a constitutional court’s decisions. Cass R. Sunstein’s extensive oeuvre provides a rich material for devising new constitutional solutions to real social problems.

Głównym celem artykułu jest rozważenie dopuszczalności stosowania art. 58 § 2 k.c. w prawie zabezpieczeń społecznych względem umów o pracę zawieranymi z kobietami ciężarnymi z punktu widzenia teorii sprawiedliwości. Chciałbym dowieść, iż stosowanie art. 58 § 2 k.c., skutkujące wyłączeniem kobiet ciężarnych z systemu ubezpieczeń społecznych, jest nie tylko wątpliwe z punktu widzenia Konstytucji RP, ale problematyczne z punktu widzenia rodzaju sprawiedliwości realizowanego przez prawo zabezpieczeń społecznych. W pierwszej części artykułu przypominam podstawowe typologie i definicje pojęcia sprawiedliwości. Choć w refleksji filozoficznej nie można mówić o 11jednej sprawiedliwości", to jest to pojęcie o ugruntowanej tradycji. Stawiam tezę, że o ile sprawiedliwość rozdzielcza jest urzeczywistniana przepisami prawa konstytucyjnego oraz zabezpieczeń społecznych, o tyle prawo cywilne realizuje przede wszystkim sprawiedliwość komutatywną, co dotyczy również art. 58 § 2 k.c. Następnie pokazuję konsekwencje stosowania art. 58 § 2 k.c. w prawie ubezpieczeń społecznych na przykładzie spraw kobiet ciężarnych wyłączanych z systemu ubezpieczeń społecznych. Artykuł zwieńcza konkluzja, iż choć sprawiedliwość dla prawników jest pojęciem o długiej tradycji, to niestety często jest wymierzana intuicyjnie, co prowadzi do niepożądanych i nieobliczalnych konsekwencji społecznych.

Tak zwana „ustawa o bestiach" stanowi regulację prawną dotyczącą postępowania ze sprawcami szczególnie niebezpiecznymi skazanymi prawomocnymi wyrokami na wiele lat przed jej wejściem w życie i dotyczy postępowania wobec nich po odbyciu przez nich kary pozbawienia wolności. Jej uchwaleniu oraz wejściu w życiu towarzyszyło wiele kontrowersji prawnych, co w efekcie doprowadziło do jej zaskarżenia do Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał Konstytucyjny uznał, że umieszczenie osób uznanych za szczególnie niebezpieczne nie narusza konsty- tucyjnych gwarancji praw jednostki. TK stwierdził, że umieszczenie w Ośrodku nie ma charakteru karnego, a jedynie administracyjny, i nie stanowi orzekania drugi raz w tej samej sprawie. Artykuł krytycznie odnosi się do tezy TK i przed- stawionej przezeń argumentacji.

Niniejszy artykuł jest próbą wyjaśnienia Platońskiej koncepcji dobra wspólnego jako teorii znacznie bardziej odpowiadającej dobru ogółu (jako takiemu), niż współczesne teorie, które stawiają człowieka na piedestale. Poprzez odniesienia do treści Praw oraz Państwa zostanie przedstawione, że Platon postrzegał swoją ideę w państwowotwórczy sposób. Jest to bardzo trafna interpretacja troski o dobro ogółu. W tekście została także wskazana rola pierwiastków religijnych w treści Platońskiej koncepcji.

Przedmiotem artykułu jest zagadnienie możliwości regulacji spraw dotyczących szkolnictwa wyższego w aktach wykonawczych i wewnętrznych. Na tle zasady autonomii szkół wyższych i zasad dotyczących tworzenia prawa, w szczególności zasad wydawania rozporządzeń, zarysowano dopuszczalne granice delegowania materii odnoszącej się do szkolnictwa wyższego do rozporządzeń, a także aktów wewnętrznych szkół wyższych. Wskazano też, że nieprawidłowy podział materii między ustawę a rozporządzenie nie tylko narusza konstytucyjne reguły tworzenia prawa, ale też jest sprzeczny z ochroną zaufania podmiotów do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz zasadą podziału i równowagi władzy. Wadliwe kształtowanie systemu szkolnictwa wyższego nie sprzyja jakości kształcenia oraz prowadzeniu badań naukowych. Utrudnia to również realizację wolności nauki.

W administracji publicznej zachodzą pewne typowe relacje: kierownictwo, nadzór, kontrola, koordynacja i współdziałanie. Dwie ostatnie rzadko stają się przedmiotem zainteresowania nauki prawa administracyjnego. Celem artykułu jest rozpoczęcie dyskusji nad wypełnieniem tej luki. Prawne wyodrębnienie koordynacji stwarza pewne trudności. W większości przypadków koordynacja występuje bowiem łącznie z kierownictwem, nadzorem albo kontrolą. Taki rodzaj koordynacji można by określić jako koordynację funkcjonalną. Istnieje jednak także koordynacja samodzielna. Wobec szczupłości norm prawa pozytywnego dotyczących takiej koordynacji ogranicza się one przeważnie do stosowania niewładczych środków działania organu koordynującego. Administracyjnoprawny stosunek koordynacji ma charakter osobliwy. Dla jego zawiązania konieczny jest udział nie dwóch, ale co najmniej trzech podmiotów: koordynatora i dwóch podmiotów koordynowanych. Punktem wyjścia do rozważań o współdziałaniu w administracji publicznej jest propozycja wyodrębnienia zasady powszechnego współdziałania. Mogłaby mieć ona status jednej z ogólnych zasad prawa administracyjnego. W chwili obecnej prawo pozytywne nie wypowiada jej wprost. Można ją jednak wyprowadzić z rożnych norm obowiązujących, w tym rangi konstytucyjnej. Nakazuje ona, aby wszystkie podmioty sprawujące administrację publiczną współdziałały ze sobą. Zakazuje konkurencji między nimi. W artykule podjęto próbę typologii form współdziałanie, zwracając uwagę na ich różnorodność. Wiele kwestii związanych z koordynacją i współdziałaniem w administracji wymaga jeszcze naukowego oświetlenia. Kolejnym etapem powinno być ujęcie ich w ramy norm prawa pozytywnego. Mogłoby to nastąpić w przyszłej ustawie „Przepisy ogólne prawa administracyjnego”.

Prezentowany artykułu powstał na tle obserwacji bieżących polskich sporów polityczno-prawnych wokół Konstytucji. Poszukując przyczyn różnic w pojawiającej się argumentacji, zwróciliśmy uwagę na zagadnienie edukacji konstytucyjnoprawnej. Postawione zadanie przedstawiliśmy w dwóch etapach. W pierwszym omówiliśmy wyróżniane w teorii społecznej modele edukacji. Punktem wyjścia uczyniliśmy model strukturalno-funkcjonalny oraz jego krytykę z perspektywy teorii konfliktowych, interpretatywnych i krytycznych. Następnie zaprezentowana została ewolucja instytucji prawno-administracyjnych w świetle konfliktu między oczekiwaniem ich otwartości na wymiar etyczny i polityczny a roszczeniem integralności i spójności. W tym celu skorzystaliśmy z propozycji Philippe Noneta i Philipa Selznicka. W drugim etapie przybliżyliśmy trzy koncepcje konstytucji i konstytucjonalizmu. Za modelowe przykłady posłużyły nam poglądy Hansa Kelsena, Carla Schmitta oraz amerykańska doktryna judicial review. Propozycje te, jak staraliśmy się wykazać, można przedstawić jako punkty oparcia dla trzech wizji edukacji konstytucyjnoprawnej. W artykule nie poprzestaliśmy tylko na prezentacji modeli edukacji i rekonstrukcji wizji edukacji konstytucyjnej. Usiłowaliśmy również, mając na uwadze doświadczenia polskiej debaty wokół Konstytucji, wykazać, że doktryna judicial review otwiera obiecującą przestrzeń dla rewaluacji nauki i praktyki (a więc i dydaktyki) konstytucyjnoprawnej.