en pl
en pl

Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem

Zobacz wydanie
Rok 3/2023 
Tom 15 
Numer 1

Pojęcie prawa u Freuda i Durkheima. Fakt społeczny, obiekt czy tabu?

Krzysztof Katkowski
Uniwersytet Warszawski

3/2023 15 (1) Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem

DOI 10.7206/kp.2080-1084.576

Zawartość artykułu

Abstrakt

Zamiarem autora artykułu jest przedstawienie teoretycznoprawnych poglądów Zygmunta Freuda i Emila Durkheima oraz umiejscowienie ich w kontekście klasycznych tekstów z zakresu teorii polityczno-prawnych. Obaj myśliciele, raczej kojarzeni z socjologią czy psychologią niż z prawem, traktowali prawo jako jeden z najważniejszych punktów odniesienia w swoich koncepcjach społecznych. W obu wypadkach mamy do czynienia z traktowaniem ładu społecznego jako transcendentnego wobec empirycznej jednostki, a zarazem tworzonego przez społeczeństwo. Prawo jednocześnie ma utrudniać emancypację jednostki oraz umożliwiać jej realny wpływ na tworzenie struktur władzy. Jednocześnie, mimo licznych analiz poglądów teoretycznoprawnych tych myślicieli w europejskiej literaturze naukowej, jest to pierwsza tego typu analiza w języku polskim. Poza prezentacją poglądów Freuda i Durkheima, otwiera możliwości nie tylko ich umiejscowienia wśród teorii polityczno-prawnych, ale także wskazuje na perspektywy operacjonalizacji tych teorii – a także ich możliwych społecznych implikacji. W tym celu w poniższym artykule zostaje dokonane zestawienie ich teorii z tradycjami pozytywizmu prawniczego, reprezentowanego przez Hansa Kelsena i Herberta L.A. Harta – dwóch autorów, którzy byli inspirowani odpowiednio właśnie przez Freuda i Durkheima.

Powiązania

  1. Balibar É., The Invention of the Superego: Freud and Kelsen, 1922, [w:] S. Miller (red.), Citizen Subject: Foundations for Philosophical Anthropology, New York 2016. [Google Scholar]
  2. Boas F., The Origin of Totemism, „American Anthropologist” 1916, 18, s. 319–326. [Google Scholar]
  3. Bosiacki A., Za i przeciw teorii Hansa Kelsena, [w:] A. Bosiacki (red.), Normatywizm Hansa Kelsena a współczesna nauka prawa, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  4. Bosiacki A., Wstęp, [w:] H. Kelsen, Czysta teoria prawa., Warszawa 2014. [Google Scholar]
  5. Caruth C., Doświadczenie niczyje: trauma i możliwość historii: Freud, Mojżesz i monoteizm, „Teksty Drugie: Teoria Literatury, Krytyka, Interpretacja” 2010, 6, s. 111–123. [Google Scholar]
  6. Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2019. [Google Scholar]
  7. Clifford-Vaughan M., Scotford-Norton M., Legal Norms and Social Order: Petrazycki, Pareto, Durkheim, „The British Journal of Sociology” 1967, 18, s. 269–277. [Google Scholar]
  8. Cotterrell R., Sociological Jurisprudence: Juristic Thought and Social Inquiry, Routledge 2018. [Google Scholar]
  9. Cotterrell R., Durkheim on Legal Development and Social Solidarity, „British Journal of Law and Society” 1977, 2, s. 241–252. [Google Scholar]
  10. Deflem M., Emile Durkheim on law and social solidarity, [w:] M. Deflem, Sociology of Law: Visions of a Scholarly Tradition, Cambridge 2008. [Google Scholar]
  11. Dębska H., Trybunał Konstytucyjny w poszukiwaniu legitymizacji. Szkic z socjologii prawa, „Studia Prawnicze” 2015, 4, s. 23–41. [Google Scholar]
  12. Douzinas C., Krótka historia brytyjskiej Krytycznej Konferencji Prawniczej albo o odpowiedzialności krytyka, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2014, 1, s. 5–17. [Google Scholar]
  13. Durkheim E., Samobójstwo. Studium socjologiczne, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  14. Durkheim E., Zasady metody socjologicznej, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  15. Durkheim E., O podziale pracy społecznej, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  16. Durkheim E., Elementarne formy życia religijnego, Warszawa 1990. [Google Scholar]
  17. Freud Z., Kultura jako źródło cierpień, [w:] Z. Freud. Pisma społeczne, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  18. Freud Z., Kultura jako źródło cierpień, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  19. Freud Z., Mojżesz i monoteizm, [w:] Z. Freud. Człowiek, religia, kultura, Warszawa 1967. [Google Scholar]
  20. Freud Z., Totem i tabu, [w:] Z. Freud. Człowiek, religia, kultura, Warszawa 1967. [Google Scholar]
  21. Gibson H., Piška N. (red.), Critical Trusts Law: Reading Roger Cotterrell, Oxford 2020. [Google Scholar]
  22. Glanc-Żabiełowicz M., Debata Hart–Devlin. Studium z filozofii prawa, Gdańsk 2021. [Google Scholar]
  23. Goodrich P., Maladies of the Legal Soul: Psychoanalysis and Interpretation in Law, „Washington and Lee Law Review” 1997, 3, s. 1035–1074. [Google Scholar]
  24. Guizzardi L., Children of the Totem: Children under the Law: Notes on the Filiation Bond in Emile Durkheim, „Durkheimian Studies / Études Durkheimiennes” 2007, 13, s. 61–84. [Google Scholar]
  25. Holmes S., Rodowody koncepcji rządów prawa, [w:] J.M. Maravall, A. Przeworski (red.), Demokracja i rządy prawa, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  26. Jones R.A., The Secret of the Totem. Religion and Society from McLennan to Freud, New York 2005. [Google Scholar]
  27. Kalyvas A., The basic norm and democracy in Hans Kelsen’s legal and political theory, „Philosophy & Social Criticism” 2006, 32(5), s. 573–599. [Google Scholar]
  28. Krygier M., ‘The Concept of Law’ and Social Theory, „Oxford Journal of Legal Studies”, 1982, 2, s. 155–80. [Google Scholar]
  29. Kelsen H., Czysta teoria prawa, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  30. Lacey N., The Nightmare and the Noble Dream, [w:] N. Lacey, A Life of H.L.A. Hart: The Nightmare and the Noble Dream, Oxford 2006. [Google Scholar]
  31. Leder A., Nauka Freuda w epoce Sein und Zeit, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  32. Levi-Strauss C., Totemizm, Warszawa 1968. [Google Scholar]
  33. Lukes S., Emile Durkheim. Życie i dzieło, Warszawa 2014. [Google Scholar]
  34. Łucka D., Emil Durkheim jako prekursor komunitaryzmu, „Studia Socjologiczne” 2016, 1, s. 7–35. [Google Scholar]
  35. Malinowski B., Wierzenia pierwotne i formy ustroju społecznego. Pogląd na genezę religii ze szczególnym uwzględnieniem totemizmu, Kraków 1915. [Google Scholar]
  36. Murphy M.C., Philosophy of Law: The Fundamentals, Edinburgh 2006. [Google Scholar]
  37. Novak D., On Freud’s theory of law and religion, „International Journal of Law and Psychiatry” 2016, 48, s. 24–34. [Google Scholar]
  38. Paszukanis E., Ogólna teoria prawa a marksizm, Warszawa 1985. [Google Scholar]
  39. Poggi G., Images of Society: Essays on the Sociological Theories of Tocqueville, Marx, and Durkheim, London 1972. [Google Scholar]
  40. Ravven H.M., Spinoza to Freud: The unraveling of a psycho-analytical perspective on moral responsibility and law, „International Journal of Law and Psychiatry” 2016, 48, s. 35–42. [Google Scholar]
  41. Ryan A., Hart and the Liberalism of Fear, [w:] M.H. Kramer, C. Grant, B. Colburn, A. Hatzistavrou (red.), The Legacy of H.L.A. Hart Legal, Political, and Moral Philosophy, Oxford 2008. [Google Scholar]
  42. Rousseau J., Umowa społeczna, Warszawa 1966. [Google Scholar]
  43. Shaw G., The rise and fall of liberal legal positivism: legal positivism, legal process, and H.L.A. [Google Scholar]
  44. Hart’s America, 1945–1960 [PhD thesis], University of Oxford 2013. [Google Scholar]
  45. Schmitt C., Nauka o konstytucji, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  46. Schultz F., Principles of Roman Law, Oxford 1936. [Google Scholar]
  47. Simmel G., Socjologia, Warszawa 1975. [Google Scholar]
  48. Stevens J., Sigmund Freud and International Law, „Law, Culture and the Humanities” 2006, 2, s. 201–217 [Google Scholar]
  49. Szacki J., Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  50. Wąsowicz M., Historia ustroju państw zachodu. Zarys wykładu, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  51. West R., Law, Rights, and Other Totemic Illusions: Legal Liberalism and Freud’s Theory of the Rule of Law, „University of Pennsylvania Law Review” 1986, 4, s. 817–882. [Google Scholar]
  52. Wexler P., A Secular Alchemy of Social Science: The Denial of Jewish Messianism in Freud and Durkheim, „Theoria: A Journal of Social and Political Theory” 2008, 116, s. 1–21. [Google Scholar]
  53. Youlan F., Krótka historia filozofii chińskiej, Kraków 2001. [Google Scholar]

Kompletne metadane

Cytowanie zasobu

APA style

Katkowski, Krzysztof (2023). Pojęcie prawa u Freuda i Durkheima. Fakt społeczny, obiekt czy tabu?. (2023). Pojęcie prawa u Freuda i Durkheima. Fakt społeczny, obiekt czy tabu?. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, 15(1), 153-175. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.576 (Original work published 3/2023n.e.)

MLA style

Katkowski, Krzysztof. „Pojęcie Prawa U Freuda I Durkheima. Fakt Społeczny, Obiekt Czy Tabu?”. 3/2023n.e. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, t. 15, nr 1, 2023, ss. 153-175.

Chicago style

Katkowski, Krzysztof. „Pojęcie Prawa U Freuda I Durkheima. Fakt Społeczny, Obiekt Czy Tabu?”. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem, 15, nr 1 (2023): 153-175. doi:10.7206/kp.2080-1084.576.

Prawa autorskie

copyright info

CC-BY

Podobne artykuły: