Jednym z zasadniczych dylematów w sądowym stosowaniu prawa jest respektowanie zasady praworządności, a nie tylko zasady legalizmu. Zasada legalizmu ujęta w art. 7 Konstytucji w niewystarczający sposób chroni konstytucyjnie gwarantowane prawa i wolności jednostki i dlatego konieczny jest sędziowski aktywizm, tj. korekta prawa stanowionego w procesie wykładni i stosowania prawa po to, by prawu nadać taką treść, która zgodna jest z konstytucyjnie określonymi wartoś­ciami, leżącymi u podstaw aksjologii polskiej Konstytucji. Korekta prawa stanowio­nego wiąże się z wyjściem poza treść zasady legalizmu i odniesienia się do takich wartości jak: słuszność, sprawiedliwość, dobro, prawa i wolności człowieka.
Sędzia z uwagi na to, że zgodnie z Konstytucją podlega przede wszystkim jej przepisom, a w dalszej kolejności ustawom, może – jeśli potrafi to uzasadnić – odrzucić treść przepisów ustawowych i oprzeć rozstrzygnięcie wyłącznie na przepisach Konstytucji. Jest to zasadne wówczas, kiedy Konstytucja w większym zakresie aniżeli ustawa chroni prawa i wolności jednostki. Sędzia nie może powoływać w procesie wykładni reguły dura lex sed lex albowiem niszczy ona standardy kultury prawnej. Korekta prawa stanowionego w procesie jego wykładni wiąże się z sędziowską niezawisłością i odpowiedzialnością za wydane rozstrzygnięcie.

Artykuł dotyczy najnowszej noweli ustawy Prawo farmaceutyczne z dnia 13 lipca 2023 r., która związana jest z ograniczeniami o charakterze antykoncentracyjnym w zakresie wydawania zezwoleń na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. W dniu 4 października 2023 r. Prezydent RP, na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji RP, złożył wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją tej noweli. We wniosku Prezydent stwierdził, że nowela wprowadza nowy zakaz koncentracji na rynku aptek (art. 99 ust. 3aa prawa farmaceutycznego), który został wprowadzony z naruszeniem zasady ochrony praw nabytych i bez odpowiedniej długości vacatio legis. W związku z wnioskiem Prezydenta przedmiotem artykułu jest analiza postanowień noweli w zakresie zmian polegających na dodaniu w art. 99 ust. 3aa i 3ab oraz w art. 103 ust. 2a–2d prawa farmaceutycznego, w celu ustalenia ich prawnego charakteru, przestrzegania zasady ochrony praw nabytych, a także ustalenia, czy przyjęty okres vacatio legis jest odpowiedni.

The principles of „Public Procurement” are important for the proper functioning of the public procurement system. There is no doubt that principles of public procurement system have a special significance for the above mentioned system, since they indicate the direction of interpretation of provisions of the public procurement law as well as they allow a proper interpretation of the meaning of legal norms. The purpose of this elaboration is to present two basic principles of the public procurement law, i.e. the principle of fair competition and equal treatment of economic operators as well as the principle of transparency. The Author indicates the institutional expression of these principles in the procedure of awarding public procurement and indicates the violations of the principles which occur in the practice of law.

The Schengen legislation is an integral part of the EU law, which translates into a right to free movement within the “borderless area”. This right can be, however, restricted, especially in the light of threats to public safety and order – and, less frequently, to public health. The restriction imposed on account of the above has become an event without precedent in Schengen’s history of over 30 years. The legal measures implemented on borders are absolutely exceptional on a global scale. One of them is the temporary
estoration of control at the internal borders of the EU Member States. The other is the “restriction on non-essential travel to the EU”, meaning, in fact, closing of the EU external borders to citizens of third countries. One could propose a thesis that even the most significant achievements in the process of integration, including the Schengen Area, are temporarily inactivated in the face of an unpredictable supra-European threat. The mission of the EU and its Member States is to establish a new set of rules that will help the Schengen Area survive the early phase of the pandemic by suspending its main principles for some period of time. Will these new rules be extended? And if so – on what conditions? How will it affect the future of the Schengen Area? These issues have not yet been featured and discussed in scientific publications given the recency and relevance of the subject, neither have they been presented in a legal-dogmatic context

Badania prowadzone nad funkcjonowaniem administracji publicznej mają charakter interdyscyplinarny. Analizowanie kwestii funkcjonowania administracji publicznej wymaga systemowego spojrzenia, w którym istotnym elementem jest układ stosunków pomiędzy całym systemem i poszczególnymi podsystemami administracji publicznej a jej otoczeniem zewnętrznym. To ujęcie wywodzi się z nauk o zarządzaniu. Znajduje ono swoje odzwierciedlenie w nauce administracji. Szczególnym podsystemem administracji publicznej wymagającym ujęcia interdyscyplinarnego jest podsystem społeczny. W polskim systemie administracji publicznej podsystem społeczny stanowią pracownicy tworzący korpus służby cywilnej oraz inni pracownicy zatrudnieni w urzędach i pozostałych strukturach administracji publicznej. Kształtowanie kadry administracji wiąże się nie tylko z samym naborem odpowiednio wykształconych kandydatów do pracy w urzędach organów administracji publicznej. Bardzo ważne jest kształtowanie odpowiednich postaw etycznych urzędników zarówno administracji rządowej, jak i samorządowej. Powinni oni znać zasady etyki urzędniczej. Nie jest jednak możliwe skodyfikowanie wszystkich norm etycznych pracownika administracji publicznej, a więc należy w tym zakresie stosować ogólne normy prawa moralnego. Obecnie absolwenci kierunków studiów wyższych przygotowujących do pracy w administracji są wprawdzie na ogół odpowiednio przygotowani do analizowania aktów normatywnych, wydawania decyzji administracyjnych czy w ogóle rozumienia zasad systemu prawnego, ale brak im podstaw do uwzględniania w odpowiednim stopniu kwestii związanych z etyką działania i poszanowaniem przyjętych w społeczeństwie wartości.

W administracji publicznej zachodzą pewne typowe relacje: kierownictwo, nadzór, kontrola, koordynacja i współdziałanie. Dwie ostatnie rzadko stają się przedmiotem zainteresowania nauki prawa administracyjnego. Celem artykułu jest rozpoczęcie dyskusji nad wypełnieniem tej luki. Prawne wyodrębnienie koordynacji stwarza pewne trudności. W większości przypadków koordynacja występuje bowiem łącznie z kierownictwem, nadzorem albo kontrolą. Taki rodzaj koordynacji można by określić jako koordynację funkcjonalną. Istnieje jednak także koordynacja samodzielna. Wobec szczupłości norm prawa pozytywnego dotyczących takiej koordynacji ogranicza się one przeważnie do stosowania niewładczych środków działania organu koordynującego. Administracyjnoprawny stosunek koordynacji ma charakter osobliwy. Dla jego zawiązania konieczny jest udział nie dwóch, ale co najmniej trzech podmiotów: koordynatora i dwóch podmiotów koordynowanych. Punktem wyjścia do rozważań o współdziałaniu w administracji publicznej jest propozycja wyodrębnienia zasady powszechnego współdziałania. Mogłaby mieć ona status jednej z ogólnych zasad prawa administracyjnego. W chwili obecnej prawo pozytywne nie wypowiada jej wprost. Można ją jednak wyprowadzić z rożnych norm obowiązujących, w tym rangi konstytucyjnej. Nakazuje ona, aby wszystkie podmioty sprawujące administrację publiczną współdziałały ze sobą. Zakazuje konkurencji między nimi. W artykule podjęto próbę typologii form współdziałanie, zwracając uwagę na ich różnorodność. Wiele kwestii związanych z koordynacją i współdziałaniem w administracji wymaga jeszcze naukowego oświetlenia. Kolejnym etapem powinno być ujęcie ich w ramy norm prawa pozytywnego. Mogłoby to nastąpić w przyszłej ustawie „Przepisy ogólne prawa administracyjnego”.

W artykule autor omawia podstawowe założenia reformy prawa o szkolnictwie wyższym i nauce, wprowadzanej w Polsce od jesieni 2018 r., ze szczególnym uwzględnieniem zasad zatrudniania nauczycieli akademickich. Jedną z najważniejszych zmian w tym obszarze jest rezygnacja z mianowania jako podstawy nawiązywania stosunków pracy z tą grupą zawodową na rzecz umowy o pracę. Jest to zakończenie trwającego od kilkunastu lat procesu odchodzenia od modelu zatrudnienia opartego na szczególnym statusie nauczycieli akademickich. Obecnie będą oni w znacznym zakresie podlegać ogólnym regulacjom prawa pracy. Oznacza to uelastycznienie regulacji prawnej, a tym samym ograniczenie ochrony przed zwolnieniem z pracy, jaka przysługiwała nauczycielom mianowanym. Autor uważa także, że wprowadzane obecnie zmiany to dopiero pierwszy etap reformy, która powinna zakończyć się znaczącym podniesieniem nakładów finansowych na szkoły wyższe i zbliżeniem poziomu wynagrodzeń nauczycieli akademickich do standardów z państw rozwiniętych.