Typically, three kinds of settings, under which decisions are made, are distinguished, certainty, uncertainty, and risk. In this view, uncertainty is defi ned narrowly, as a situation, in which the probability distribution is unknown. However, D. Ellsberg’s studies showed that ambiguity, defi ned as an intermediate condition between uncertainty and risk, could be considered as the fourth type of decision settings. Seen from this perspective, uncertainty is a more complex notion and it is commonly experienced with regard to important issues other than only total or partial lack of knowledge of probability. Following the review of concepts of uncertainty, we present examples of their impact on
everyday life economic decisions that are made in the domains of consumer behaviour, saving, investment, and entrepreneurship. Finally, we present some methods of coping with different kinds of uncertainty.

The present research investigated the perception of the fl ood threat and willingness of inhabitants of regions experiencing regular severe floods to take preventive actions.
Residents of two type of regions were compared: those living in a region protected by flood levees vs. residents living unprotected regions. Inhabitants of the area protected by the levees resulting in the rare experience of fl ood, perceived probability of flood as lower and reported higher willingness to take preventive actions than inhabitants of the area unprotected by levees. Similarly as in many previous studies personal experience and social norms turned out to be crucial factors in determining self-protective behavior. On the other hand unlike in other studies, we found no relationship between decision makers’ willingness to take preventive actions and factors related to threat appraisal, such as the
perceived magnitude of loss and the perceived probability of damage. Finally, we found that the impact of a given factor on willingness to protect oneself against a hazard may depend on the kind of measure of the protective behavior.

W pracy podjęto pytanie, jak wiek wpływa na subiektywną ocenę prawdopodobieństwa oraz na podejmowanie decyzji ryzykownych. Przeprowadzono badanie na 140 osobach w wieku od 6 do 22 lat. Wyniki pokazały, że dzieci w wieku 6–10 lat nie były w stanie różnicować prawdopodobieństw. Dopiero wśród dzieci 11–13-letnich zaczyna się pojawiać rozróżnianie prawdopodobieństw, choć tylko w sytuacjach zysku. Zaobserwowano także tendencję do przeszacowywania prawdopodobieństw wygranej (w loteriach z możliwą wygraną) oraz prawdopodobieństw straty (w loteriach z możliwą stratą) zarówno przez dzieci, jak i dorosłych. Badanie wykazało również, że wiek badanych ma wpływ na podejmowanie ryzyka. Dorośli wykazują większą awersję do ryzyka w dziedzinie zysków niż strat, natomiast u dzieci tendencja jest odwrotna. W związku z tym, że najmłodsze dzieci nie rozumieją pojęcia prawdopodobieństwa, przy podejmowaniu wyborów nie są wrażliwe na zmianę prawdopodobieństwa, a co za tym idzie także na zmianę wartości oczekiwanej. Wśród dzieci najmłodszych na ryzykowne wybory nie miały wpływu ani wielkość wygranej/straty, ani prawdopodobieństwo. U dzieci 9–10-letnich znaczenie miała wyłącznie wielkość wygranej/straty. Natomiast u starszych dzieci (11–13-letnich) oraz osób dorosłych wpływ ma zarówno wielkość wygranej/straty, jak i prawdopodobieństwo, a także ich kombinacja (wartość oczekiwana).

Niewielka różnica w sformułowaniu komunikatu może prowadzić do odmiennego zachowania jego odbiorcy. Zjawisko to nosi nazwę efektu sformułowania lub ramowania (ang. framing). W artykule opisano trzy rodzaje framingu: efekt sformułowania decyzji ryzykownych (ang. risky choice framing effect), efekt sformułowania cechy (ang. attribute framing effect) oraz efekt sformułowania celu (ang. goal framing). Pokazano, że zjawiskiem odpowiedzialnym za powstawanie efektu sformułowania jest, powszechnie występująca u ludzi, silna awersja do strat. Omówiono przykłady znaczenia zjawiska framingu w różnych obszarach gospodarczych, takich jak: kształtowanie cen, polityka podatkowa czy negocjowanie.

The presented experiments are aimed at determining: (1) whether risk perception and risk acceptance are two distinct psychological processes and (2) how aspirations affect each process. It has been tested whether risk is independent of and preferences are depend on aspirations. In Experiment 1 72 employees of a high-tech company were presented with pairs of risky projects. The aspiration level was defi ned as the target return on the project and was set through an explicit instruction. In Experiment 2 93 bridge players were presented with pairs of contracts – one a sure thing and the other a risky one. The aspiration level was relatedto the team IMP points after the fi rst part of a knockout tournament and was set through an instruction. In both experiments with a between-subject design, two different aspiration levels were set for each group. All respondents were asked to judge riskiness of presented options and to select one. The results indicate that risk perception is insensitive to changes in aspirations, but preferences are. This supports distinctness of risk perception and risk acceptance.

This paper presents the new, interdisciplinary field of science called neuroeconomics. The first part of the paper shows relations between neuroeconomics, classical economics and behavioral economics. Next, the most popular measurement methods used in neuroeconomic experiments are described. Finally, the paper reviews results from neuroconomic research in four areas: 1) choices under risk and uncertainty, 2) moral decision making, 3) intertemporal decision making, 4) economic behavior in the social context.

Chociaż zgodnie z definicją i z potoczną obserwacją przedsiębiorcom można przypisać większą niż innym ludziom skłonność do podejmowania ryzyka, to jednak ze względu na wysoką motywację osiągnięć przedsiębiorcy nie są skłonni do podejmowania bardzo wysokiego ryzyka. Przedsiębiorcy nie są też skłonni do podejmowania każdego rodzaju ryzyka, jeżeli już, to podejmują ryzyko związane ze sprawnością raczej niż z losem. W konfrontacji z owym ryzykiem zależnym od sprawności przyjmują postawę aktywną i starają się ryzyko kontrolować. Wobec zdarzeń od nich niezależnych przedsiębiorcy nie wydają się bardziej optymistami niż inni, tj. nie przeceniają bardziej niż inni ludzie prawdopodobieństwa pozytywnych zdarzeń. To, co jednak zdaje się wyróżniać przedsiębiorców, to zauważona już przez Knighta większa niż u innych wiara w siebie.

W teorii decyzji zakłada się indywidualny stosunek decydenta do ryzyka. Chciałoby się zatem umieć określać (mierzyć) ten stosunek. Jednakże pomiar stosunku jednostki do ryzyka, dokonywany za pomocą różnych technik, okazuje się niezgodny. Pojawia się dalsze pytanie, czy stosunek do ryzyka u tej samej osoby jest taki sam, czy różny w rozmaitych sferach życia. Prezentowane badanie pokazuje, że stosunek ten jest zróżnicowany. Okazało się także, że skłonność do ryzyka, w zależności od dziedziny, różni takie grupy społeczno-demograficzne jak: grupy dochodowe, narodowe czy mężczyzn i kobiety.