en pl
en pl

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

Show issue
Year 2018 
Volume 10 
Issue 2

Godność człowieka – właściwość autonomiczna czy heteronomiczna

Zbigniew Pulka
Uniwersytet Wrocławski

2018 10 (2) Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

DOI 10.7206/kp.2080-1084.222

Article contents

Abstract

Przedmiotem pracy jest analiza pojęcia godności w naukach prawnych, w szczególności w teorii i filozofii prawa. Autor rozróżnia autonomiczną i heteronomiczną wersję pojęcia godności. Pierwszy sposób pojmowania godności zakłada, że godność, tzn. wartość ludzkiego życia, jest całkowicie niezależna od warunków społecznych, w których ludzie wiodą swoje życie. Taki sposób pojmowania godności występuje w Kantowskiej filozofii moralnej autonomii jako immanentnej cechy każdej osoby ludzkiej. Drugi sposób pojmowania godności zakłada, że wartość ludzkiego życia jest zależna od warunków społecznych, w których ludzie wiodą swoje życie. W konsekwencji przyjmuje się, że istnieją warunki społeczne w których ludzie tracą swoją godność jako przypadkową cechę istoty ludzkiej. W takim przypadku, w celu odzyskania utraconej godności ludzie powinni zmienić warunki społeczne w drodze rewolucji społecznej. Taki sposób pojmowania godności występuje w Marksowskiej filozofii alienacji. Autor zmierza do wykazania, że różny sposób pojmowania godności pociąga za sobą doniosłe konsekwencje prawne.

References

  1. Aleksandrowicz D., Filozoficzne założenia Lukacsa teorii wiedzy, Wrocław 1983. [Google Scholar]
  2. Aleksandrowicz D., Hegel i konsekwencje, Wrocław 1990. [Google Scholar]
  3. Baczko B., Hegel, Marks i problemy alienacji, „Studia Filozoficzne” 1957, 1. [Google Scholar]
  4. Bal K., Kant i Hegel – dwa szkice z dziejów niemieckiej myśli etycznej, Wrocław 1993. [Google Scholar]
  5. Bauman Z, Europa niedokończona przygoda, Kraków 2005. [Google Scholar]
  6. Bauman Z, Globalizacja, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  7. Bauman Z, Nowoczesność i Zagłada, Warszawa 1992. [Google Scholar]
  8. Bauman Z, Płynna nowoczesność, Kraków 2006Bauman Z, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2000Bauman Z, Prawodawcy i tłumacze, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  9. Bauman Z, Razem czy osobno, Kraków 2003. [Google Scholar]
  10. Bauman Z, Życie na przemiał, Kraków 2005Czarny P., Konstytucyjne pojęcie godności człowieka a rozumienie godności w polskim języku prawnym, [w:] K. Complak (red.), Godność człowieka jako kategoria prawna, Wrocław 2001. [Google Scholar]
  11. Ehrlich S., Norma, Grupa, Organizacja, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  12. Elliot A., Współczesna teoria społeczna, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  13. Fritzhand M., Myśl etyczna młodego Marksa, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  14. Gellner E., Postmodernizm, rozum i religia, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  15. Giddens A., Nowoczesność i tożsamość, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  16. Gramsci A., Zeszyty filozoficzne, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  17. Hegel G.W.F., Fenomenologia ducha, t. 1, Warszawa 1963. [Google Scholar]
  18. Hegel G.W.F., Zasady filozofii prawa, Warszawa 1969. [Google Scholar]
  19. Helios J., Jedlecka W., Wpływ feminizmu na sytuację społeczno-prawną kobiet, Wrocław 2016. [Google Scholar]
  20. Horkheimer M., Adorno T., Dialektyka oświecenia, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  21. Jabłońska-Bonca J., Korporacyjne regulacje pozaprawne a systemowość prawa. Zarys problemów, [w:] Z. Pulka (red.), Systemowość prawa, Wrocław 2016. [Google Scholar]
  22. Jabłońska-Bonca J., Prywatna ochrona bezpieczeństwa, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  23. Jan Paweł II, Laborem exercens, Powołany do pracy; Komentarz pod red. Jana Kruciny, Wrocław 1983. [Google Scholar]
  24. Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, Warszawa 1984. [Google Scholar]
  25. Kasztelan M., Simone de Beauvoir o godności kobiety, [w:] M. Piechowiak, T. Turowski (red.), Szkice o godności człowieka, Zielona Góra 2012. [Google Scholar]
  26. Kochan E., Feminizm i ideologia, na marginesach książki Kazimierza Ślęczki, [w:] Od marksizmu do feminizmu, Katowice 2009. [Google Scholar]
  27. Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t. 1, Warszawa 2009; t. 3, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  28. Krąpiec M., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1999. [Google Scholar]
  29. Manelli M., Historia doktryn politycznych i prawnych XIX w., cz. I, Warszawa 1964. [Google Scholar]
  30. Marks K., Engels F., Dzieła, t. 1, Warszawa 1960; t. 23, Warszawa 1968; t. 27, cz. 2, Warszawa 1981. [Google Scholar]
  31. Morawski L., Co może dać nauce prawa postmodernizm, Toruń 2001. [Google Scholar]
  32. Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  33. Morawski L., Podstawy filozofii prawa, Toruń 2014. [Google Scholar]
  34. Panasiuk R., Dziedzictwo heglowskie i marksizm, Warszawa 1979. [Google Scholar]
  35. Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  36. Piechowiak M., Filozofia praw człowieka, Lublin 1999. [Google Scholar]
  37. Policastro M., Godność człowieka wobec wartości konstytucyjnych, [w:] S. Czepita, A. Choduń (red.), W poszukiwaniu dobra wspólnego, Szczecin 2010. [Google Scholar]
  38. Pulka Z., Legitymizacja państwa w prawoznawstwie, Wrocław 1996. [Google Scholar]
  39. Pulka Z., Rozum totalny w poszukiwaniu legitymowanego prawa, [w:] J. Helios (red.), Autonomia prawa ze stanowiska teorii i filozofii prawa, Wrocław 2003. [Google Scholar]
  40. Pulka Z., Struktura poznania filozoficznego w prawoznawstwie, Wrocław 2004. [Google Scholar]
  41. Rodak L., Dekonstrukcja podmiotu według feministycznej jurysprudencji, [w:] M. Paździora (red.), Postanalityczna filozofia prawa, Wrocław 2015. [Google Scholar]
  42. Sadowski M., Godność człowieka i dobro wspólne w papieskim nauczaniu społecznym, Wrocław 2010. [Google Scholar]
  43. Soto Kloss E., Starotestamentowe podstawy godności człowieka, [w:] K. Complak (red.), Godność człowieka jako kategoria prawna, Wrocław 2001. [Google Scholar]
  44. Stawrowski Z., Prawo naturalne a ład polityczny, Kraków–Warszawa 2006. [Google Scholar]
  45. Ślęczka K., Feminizm, Katowice 1999. [Google Scholar]
  46. Św. Tomasz z Akwinu, Wykład Listu do Rzymian, Poznań 1987. [Google Scholar]
  47. Waleszczuk Z., Wolność osoby ludzkiej w ujęciu Karola Wojtyły i Immanuela Kanta, Wrocław 2014. [Google Scholar]
  48. Aleksandrowicz D., Filozoficzne założenia Lukacsa teorii wiedzy, Wrocław 1983. [Google Scholar]
  49. Aleksandrowicz D., Hegel i konsekwencje, Wrocław 1990. [Google Scholar]
  50. Baczko B., Hegel, Marks i problemy alienacji, „Studia Filozoficzne” 1957, 1. [Google Scholar]
  51. Bal K., Kant i Hegel – dwa szkice z dziejów niemieckiej myśli etycznej, Wrocław 1993. [Google Scholar]
  52. Bauman Z, Europa niedokończona przygoda, Kraków 2005. [Google Scholar]
  53. Bauman Z, Globalizacja, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  54. Bauman Z, Nowoczesność i Zagłada, Warszawa 1992. [Google Scholar]
  55. Bauman Z, Płynna nowoczesność, Kraków 2006Bauman Z, Ponowoczesność jako źródło cierpień, Warszawa 2000Bauman Z, Prawodawcy i tłumacze, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  56. Bauman Z, Razem czy osobno, Kraków 2003. [Google Scholar]
  57. Bauman Z, Życie na przemiał, Kraków 2005Czarny P., Konstytucyjne pojęcie godności człowieka a rozumienie godności w polskim języku prawnym, [w:] K. Complak (red.), Godność człowieka jako kategoria prawna, Wrocław 2001. [Google Scholar]
  58. Ehrlich S., Norma, Grupa, Organizacja, Warszawa 1998. [Google Scholar]
  59. Elliot A., Współczesna teoria społeczna, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  60. Fritzhand M., Myśl etyczna młodego Marksa, Warszawa 1978. [Google Scholar]
  61. Gellner E., Postmodernizm, rozum i religia, Warszawa 1997. [Google Scholar]
  62. Giddens A., Nowoczesność i tożsamość, Warszawa 2002. [Google Scholar]
  63. Gramsci A., Zeszyty filozoficzne, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  64. Hegel G.W.F., Fenomenologia ducha, t. 1, Warszawa 1963. [Google Scholar]
  65. Hegel G.W.F., Zasady filozofii prawa, Warszawa 1969. [Google Scholar]
  66. Helios J., Jedlecka W., Wpływ feminizmu na sytuację społeczno-prawną kobiet, Wrocław 2016. [Google Scholar]
  67. Horkheimer M., Adorno T., Dialektyka oświecenia, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  68. Jabłońska-Bonca J., Korporacyjne regulacje pozaprawne a systemowość prawa. Zarys problemów, [w:] Z. Pulka (red.), Systemowość prawa, Wrocław 2016. [Google Scholar]
  69. Jabłońska-Bonca J., Prywatna ochrona bezpieczeństwa, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  70. Jan Paweł II, Laborem exercens, Powołany do pracy; Komentarz pod red. Jana Kruciny, Wrocław 1983. [Google Scholar]
  71. Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, Warszawa 1984. [Google Scholar]
  72. Kasztelan M., Simone de Beauvoir o godności kobiety, [w:] M. Piechowiak, T. Turowski (red.), Szkice o godności człowieka, Zielona Góra 2012. [Google Scholar]
  73. Kochan E., Feminizm i ideologia, na marginesach książki Kazimierza Ślęczki, [w:] Od marksizmu do feminizmu, Katowice 2009. [Google Scholar]
  74. Kołakowski L., Główne nurty marksizmu, t. 1, Warszawa 2009; t. 3, Warszawa 1989. [Google Scholar]
  75. Krąpiec M., Człowiek i prawo naturalne, Lublin 1999. [Google Scholar]
  76. Manelli M., Historia doktryn politycznych i prawnych XIX w., cz. I, Warszawa 1964. [Google Scholar]
  77. Marks K., Engels F., Dzieła, t. 1, Warszawa 1960; t. 23, Warszawa 1968; t. 27, cz. 2, Warszawa 1981. [Google Scholar]
  78. Morawski L., Co może dać nauce prawa postmodernizm, Toruń 2001. [Google Scholar]
  79. Morawski L., Główne problemy współczesnej filozofii prawa. Prawo w toku przemian, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  80. Morawski L., Podstawy filozofii prawa, Toruń 2014. [Google Scholar]
  81. Panasiuk R., Dziedzictwo heglowskie i marksizm, Warszawa 1979. [Google Scholar]
  82. Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  83. Piechowiak M., Filozofia praw człowieka, Lublin 1999. [Google Scholar]
  84. Policastro M., Godność człowieka wobec wartości konstytucyjnych, [w:] S. Czepita, A. Choduń (red.), W poszukiwaniu dobra wspólnego, Szczecin 2010. [Google Scholar]
  85. Pulka Z., Legitymizacja państwa w prawoznawstwie, Wrocław 1996. [Google Scholar]
  86. Pulka Z., Rozum totalny w poszukiwaniu legitymowanego prawa, [w:] J. Helios (red.), Autonomia prawa ze stanowiska teorii i filozofii prawa, Wrocław 2003. [Google Scholar]
  87. Pulka Z., Struktura poznania filozoficznego w prawoznawstwie, Wrocław 2004. [Google Scholar]
  88. Rodak L., Dekonstrukcja podmiotu według feministycznej jurysprudencji, [w:] M. Paździora (red.), Postanalityczna filozofia prawa, Wrocław 2015. [Google Scholar]
  89. Sadowski M., Godność człowieka i dobro wspólne w papieskim nauczaniu społecznym, Wrocław 2010. [Google Scholar]
  90. Soto Kloss E., Starotestamentowe podstawy godności człowieka, [w:] K. Complak (red.), Godność człowieka jako kategoria prawna, Wrocław 2001. [Google Scholar]
  91. Stawrowski Z., Prawo naturalne a ład polityczny, Kraków–Warszawa 2006. [Google Scholar]
  92. Ślęczka K., Feminizm, Katowice 1999. [Google Scholar]
  93. Św. Tomasz z Akwinu, Wykład Listu do Rzymian, Poznań 1987. [Google Scholar]
  94. Waleszczuk Z., Wolność osoby ludzkiej w ujęciu Karola Wojtyły i Immanuela Kanta, Wrocław 2014. [Google Scholar]

Full metadata record

Cite this record

APA style

Pulka, Zbigniew (2018). Godność człowieka – właściwość autonomiczna czy heteronomiczna. (2018). Godność człowieka – właściwość autonomiczna czy heteronomiczna. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, 10(2), 594-621. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.222 (Original work published 2018)

MLA style

Pulka, Zbigniew. “Godność Człowieka – Właściwość Autonomiczna Czy Heteronomiczna”. 2018. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, vol. 10, no. 2, 2018, pp. 594-621.

Chicago style

Pulka, Zbigniew. “Godność Człowieka – Właściwość Autonomiczna Czy Heteronomiczna”. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem, 10, no. 2 (2018): 594-621. doi:10.7206/kp.2080-1084.222.

Copyright info

copyright info

CC-BY-NC-ND

People also read:

No related content.