Analizie poddano definicję legalną stanu cywilnego i wskazano na różne znaczenia tego pojęcia w podstawowych gałęziach prawa oraz na jego znaczenie dla stosowania norm ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego. Rozważono również istotę aktu stanu cywilnego. Omówiono administracyjnoprawny charakter czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego, zwracając uwagę na dopuszczalne ich formy prawne. Następnie scharakteryzowano najważniejsze cechy i zakres kontroli sądowej sprawowanej w swoich zakresach przez sądy powszechne i administracyjne i na tym tle dokonano oceny rozproszonej kontroli sądowej. W konkluzji przedstawiono postulaty de lege ferenda, odnoszące się do jednolitego modelu sądowej kontroli czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego.