Jak głosują wyborcy w warunkach preferencyjnych list wyborczych: przypadek Polski

Gendźwiłł, Adam; Raciborski, Jacek

Abstrakt

Artykuł przedstawia niektóre konsekwencje stosowania w wyborach do Sejmu w Polsce systemu list półotwartych, związanego z instytucją głosu preferencyjnego. Autorzy rozważają, jaki wpływ na obsadę mandatów mają kierownictwa organizacji partyjnych, ustalające kolejność kandydatów na listach wyborczych, a jaki – wyborcy dysponujący głosem preferencyjnym. Artykuł koncentruje się na wyborach z lat 2001–2011. W tym okresie dane sondażowe dokumentują przewagę głosu motywowanego partyjnie (party vote) nad głosem motywowanym personalnie (personal vote). Choć w wynikach wyborów do Sejmu trwale obecne są efekty kolejności i silna koncentracja głosów na liderów list w okręgach, to jednocześnie na podstawie symulacji działania listy zamkniętej autorzy pokazują, że ok. 20% mandatów poselskich było w latach 2001–2011 rezultatem interwencyjnego wpływu głosu preferencyjnego na listy kandydatów przedstawiane przez partie. Możliwość wskazywania konkretnego kandydata ma dla Polaków dość istotne znaczenie. Autorzy ukazują też, że w wynikach kandydatów z pierwszych miejsc list partyjnych może mieć udział (raczej niewielki, ale jednak) heurystyka stosowana przez wyborców, polegająca na wskazywaniu kandydatów umieszczonych na pierwszych miejscach list – niezależnie od charakteru tych list.

Słowa kluczowe

system wyborczy (6)lista półotwarta (1)efekty kolejności (1)głos personalny (1)głos preferencyjny (1)

Powiązania

Campbell, A., Converse, P., Miller, W., Stokes, D. (1960). The American Voter. New York: Wiley. [Google Scholar]
Carey, J.M., Shugart, M.S. (1995). Incentives to cultivate a personal vote: a rank ordering of electoral formulas. Electoral Studies, 14(4), 417–439. [Google Scholar]
CBOS (2011). Wiedza i opinie Polaków o prawie wyborczym i mechanizmach kampanii. Komunikat CBOS, s. 109. [Google Scholar]
Dalton, R.J., Farrell, D.M., McAllister, I. (2011). Political Parties and Democratic Linkage: How Parties Organize Democracy. Oxford: Oxford University Press. [Google Scholar]
Dalton, R.J., Wattenberg, M. (eds.) (2000). Parties without Partisans: Political Change in Advanced Industrial Democracies. Oxford: Oxford University Press. [Google Scholar]
Darcy, R., McAllister, I. (1990). Ballot position effects. Electoral Studies, 9(1), 5–17. [Google Scholar]
Flis, J. (2014). Złudzenia wyboru. Społeczne wyobrażenia i instytucjonalne ramy w wyborach Sejmu i Senatu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. [Google Scholar]
Haman, J. (2003). Demokracja – decyzje – wybory. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]
Marcinkiewicz, K. (2014). Electoral contexts that assist voter coordination: Ballot position effects in Poland. Electoral Studies, 33, 322–334. [Google Scholar]
Markowski, R. (2013). Identyfi kacja partyjna w nowych demokracjach: przypadek Europy Środkowo-Wschodniej. Studia Polityczne, 32, 45–73. [Google Scholar]
Miller, J.M., Krosnick, J.A. (1998). The impact of candidate name order on election outcomes. The Public Opinion Quaterly, 62(3), 291–330. [Google Scholar]
Nohlen, D. (2004). Prawo wyborcze i system partyjny: o teorii systemów wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]
Raciborski, F., Rakoczy, K. (2009). Internet, politycy, wybory. O możliwości wykorzystania badań zawartości Internetu do przewidywania wyniku wyborów. W: Zahorska, M., Nasalska, E. (red.), Wartości – polityka – społeczeństwo. Księga dedykowana Profesor Renacie Siemieńskiej-Żochowskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 157–168. [Google Scholar]
Raciborski, J. (1997). Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego 1989–1995. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]
Raciborski, J. (2005). Rywalizacja czy kooperacja? O listach partyjnych w wyborach parlamentarnych. W: Jakubowska U., Skarżyńska K. (red.), Demokracja w Polsce. Doświadczenia zmian. Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS, s. 222–230. [Google Scholar]

Kompletne metadane

Cytowanie zasobu

APA style

Gendźwiłł, Adam & Raciborski, Jacek (2014). Jak głosują wyborcy w warunkach preferencyjnych list wyborczych: przypadek Polski. (2014). Jak głosują wyborcy w warunkach preferencyjnych list wyborczych: przypadek Polski. Decyzje, (22), 47-69. https://doi.org/10.7206/DEC.1733-0092.33 (Original work published 12/2014n.e.)

MLA style

Gendźwiłł, Adam and Raciborski, Jacek. „Jak Głosują Wyborcy W Warunkach Preferencyjnych List Wyborczych: Przypadek Polski”. 12/2014n.e. Decyzje, nr 22, 2014, ss. 47-69.

Chicago style

Gendźwiłł, Adam and Raciborski, Jacek. „Jak Głosują Wyborcy W Warunkach Preferencyjnych List Wyborczych: Przypadek Polski”. Decyzje, Decyzje, nr 22 (2014): 47-69. doi:10.7206/DEC.1733-0092.33.

Prawa autorskie

CC-BY

[1] Campbell, A., Converse, P., Miller, W., Stokes, D. (1960). The American Voter. New York: Wiley. [Google Scholar]

[2] Carey, J.M., Shugart, M.S. (1995). Incentives to cultivate a personal vote: a rank ordering of electoral formulas. Electoral Studies, 14(4), 417–439. [Google Scholar]

[3] CBOS (2011). Wiedza i opinie Polaków o prawie wyborczym i mechanizmach kampanii. Komunikat CBOS, s. 109. [Google Scholar]

[4] Dalton, R.J., Farrell, D.M., McAllister, I. (2011). Political Parties and Democratic Linkage: How Parties Organize Democracy. Oxford: Oxford University Press. [Google Scholar]

[5] Dalton, R.J., Wattenberg, M. (eds.) (2000). Parties without Partisans: Political Change in Advanced Industrial Democracies. Oxford: Oxford University Press. [Google Scholar]

[6] Darcy, R., McAllister, I. (1990). Ballot position effects. Electoral Studies, 9(1), 5–17. [Google Scholar]

[7] Flis, J. (2014). Złudzenia wyboru. Społeczne wyobrażenia i instytucjonalne ramy w wyborach Sejmu i Senatu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. [Google Scholar]

[8] Haman, J. (2003). Demokracja – decyzje – wybory. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]

[9] Marcinkiewicz, K. (2014). Electoral contexts that assist voter coordination: Ballot position effects in Poland. Electoral Studies, 33, 322–334. [Google Scholar]

[10] Markowski, R. (2013). Identyfi kacja partyjna w nowych demokracjach: przypadek Europy Środkowo-Wschodniej. Studia Polityczne, 32, 45–73. [Google Scholar]

[11] Miller, J.M., Krosnick, J.A. (1998). The impact of candidate name order on election outcomes. The Public Opinion Quaterly, 62(3), 291–330. [Google Scholar]

[12] Nohlen, D. (2004). Prawo wyborcze i system partyjny: o teorii systemów wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]

[13] Raciborski, F., Rakoczy, K. (2009). Internet, politycy, wybory. O możliwości wykorzystania badań zawartości Internetu do przewidywania wyniku wyborów. W: Zahorska, M., Nasalska, E. (red.), Wartości – polityka – społeczeństwo. Księga dedykowana Profesor Renacie Siemieńskiej-Żochowskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 157–168. [Google Scholar]

[14] Raciborski, J. (1997). Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego 1989–1995. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]

[15] Raciborski, J. (2005). Rywalizacja czy kooperacja? O listach partyjnych w wyborach parlamentarnych. W: Jakubowska U., Skarżyńska K. (red.), Demokracja w Polsce. Doświadczenia zmian. Warszawa: Academica Wydawnictwo SWPS, s. 222–230. [Google Scholar]

Decyzje