en pl
en pl

Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem

Zobacz wydanie
Rok 12/2021 
Tom 13 
Numer 4

Odpowiedzialność za przestępstwo popełnione w stanie nietrzeźwości – analiza krytyczna art. 31 § 3 k.k. i postulaty de lege ferenda

Anna Golonka
Uniwersytet Rzeszowski

12/2021 13 (4) Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem

DOI 10.7206/kp.2080-1084.499

Zawartość artykułu

Abstrakt

Przedmiotem niniejszego opracowania są zagadnienia dotyczące odpowiedzialności karnej za przestępstwo popełnione w stanie nietrzeźwości lub odurzenia. Kwestie te, bezdyskusyjnie doniosłe społecznie, budzą nadal wiele kontrowersji z prawnokarnego punktu widzenia. Jednym z powodów tego są braki, jakimi obarczony jest art. 31 § 3 k.k., statuujący podstawę do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej sprawcy, który tempore criminis znajdował się w takim stanie. Celem tego opracowanie jest jednak nie tyle sama krytyka bieżącego rozwiązania prawnego, ile wysunięcie, w oparciu o podniesione zastrzeżenia, postulatu de lege ferenda dotyczącego zmiany brzmienia tego przepisu. Wnioski zostają wyprowadzone zarówno z dogmatycznoprawnej analizy powołanego przepisu, jak i podejścia empirycznego, podyktowanego psychopatologicznym spojrzeniem na stan odurzenia i problem związany z (nie)poczytalnością sprawcy czynu zabronionego. Kwestie te są immanentnie związane z regulacją zawartą w § 3 art. 31 k.k. Wolą ustawodawcy karnego zakresem art. 31 k.k. objęto bowiem zróżnicowane stany, które – chociaż z psychopatologicznego punktu widzenia mogą wykazywać podobieństwa, to jednak – mając na uwadze prawnokarne aspekty i politykę kryminalną – wymagają odmiennego podejścia prawnego, czego zaprezentowaniu służy to opracowanie.

Powiązania

  1. Bilikiewicz T., Psychiatria kliniczna, Warszawa 1973. [Google Scholar]
  2. Bojarski T., Polskie prawo karne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2008. [Google Scholar]
  3. Buchała K., Wina czynu a zawinienie na przedpolu czynu zabronionego, [w:] E. Pływaczewski (red.), Aktualne problemy prawa karnego i kryminologii, Białystok 1998. [Google Scholar]
  4. Buchała K., Przypisanie zachowania popełnionego w stanie niepoczytalności (poczytalności umniejszonej) spowodowanej odurzeniem się lub silnym afektem, „Studia Prawnicze” 1988, 1–2. [Google Scholar]
  5. Cierpiałkowska L., Szkodliwe używanie i uzależnienie od alkoholu, [w:] L. Cierpiałkowska, M. Ziarko (red.), Psychologia uzależnień – alkoholizm, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  6. Cora S., Zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia w świetle prawa i psychologii, „Nowe Prawo” 1973, 7–8. [Google Scholar]
  7. Czernecka A., Alkohol a przemoc domowa, [w:] Alkohol, alkoholizm i przemoc: rozboje, wypadki, gwałty, kradzieże, pobicia, zabójstwa [materiały sympozjum – listopad 2002 r.], wprow. K. Renda, Lublin 2004. [Google Scholar]
  8. Daszkiewicz K., Przestępstwa z afektu w polskim prawie karnym, Warszawa 1982. [Google Scholar]
  9. Dukiet-Nagórska T. (red.), Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa, Warszawa 2010. PWN, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/choroba;3885838.html (dostęp: 02.2019). [Google Scholar]
  10. Filar M., [w:] M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010. [Google Scholar]
  11. Gardocki L., Prawo karne, wyd. 20, Warszawa 2017. [Google Scholar]
  12. Glaser S., Polskie prawo karne w zarysie, Kraków 1933. [Google Scholar]
  13. Gordon T., Milewska E., Rutkowski R., Alkohol a przestępczość osób z nieprawidłową osobowością, „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1987, 18. [Google Scholar]
  14. Grajewski J. (red.), Kodeks postępowania karnego. Objaśnienia dla studentów – tom I (art. 1–424), Kraków 2005. [Google Scholar]
  15. Hajdukiewicz D., Podstawy prawne opiniowania sądowo-psychiatrycznego w postępowaniu karnym, w sprawach o wykroczenia oraz w sprawach nieletnich, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  16. Hajdukiewicz D., Ciszewski L., Więckiewicz J., Orzecznictwo sądowo-psychiatryczne w stanach afektywnych opiniowanych w klinice sądowej Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Pruszkowie w latach 1985–1990, [w:] Z. Majchrzyk, T. Gordon, E. Milewska (red.), Materiały IX Krajowej Konferencji Sekcji Psychiatrii Sądowej PTP pt. Stany afektywne w opiniowaniu sądowym psychiatryczno-psychologicznym, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  17. Heitzman J., Zastosowanie teorii stresu w diagnozie sądowo-psychiatrycznej, „Palestra” 1997, 1–2. [Google Scholar]
  18. Heitzman J., Upicie alkoholowe jako przedmiot ekspertyzy sądowo-psychiatrycznej, [w:] J. Gierowski, A. Szymusik (red.), Postępowanie karne i cywilne wobec osób zaburzonych psychicznie. Wybrane zagadnienia z psychiatrii, psychologii i seksuologii sądowej, Kraków 1996. [Google Scholar]
  19. Hołyst B., Kryminologia, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  20. Hołyst B., Psychologia kryminalistyczna, Warszawa 2006. [Google Scholar]
  21. Horoszowski P., Zabójstwo z afektu, Warszawa 1947. [Google Scholar]
  22. Izdebski S., Bukowski J., Janiszewski M., Analiza aktywacji alkoholowej w świetle materiałów [Google Scholar]
  23. Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Świeciu n/Wisłą, „Problemy Wymiaru Sprawiedliwości” 1978, 2. [Google Scholar]
  24. Jarosz M., Psychopatologia ogólna, [w:] M. Jarosz (red.), Podstawy psychiatrii. Podręcznik dla studentów, wyd. 5, Warszawa 1988. [Google Scholar]
  25. Kaczmarek T., Spory wokół charakteru odpowiedzialności, [w:] L. Leszczyński, E. Skrętowicz, Z. Hołda (red.), W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci profesora Andrzeja Wąska, Lublin 2005. [Google Scholar]
  26. Kocur J., Wpływ alkoholu na stan emocjonalny. Aspekty sądowo-psychiatryczne, [w:] Z. Majchrzyk, T. Gordon, E. Milewska (red.), Materiały IX Krajowej Konferencji Sekcji Psychiatrii Sądowej PTP pt. Stany afektywne w opiniowaniu sądowym psychiatryczno-psychologicznym, Warszawa 1991. [Google Scholar]
  27. Kopera M., Wojnar M., Szelenberger W., Funkcje poznawcze, struktura i czynności mózgu u osób uzależnionych od alkoholu, „Alkoholizm i Narkomania” 2010, 23(4). [Google Scholar]
  28. Kozarska-Dworska J., Dworski M., Afekt patologiczny w teorii i praktyce sądowo- psychiatrycznej, „Problemy Wymiaru Sprawiedliwości” 1978, 2. [Google Scholar]
  29. Kozielewicz W., Pojęcie niepoczytalności w doktrynie prawa karnego i orzecznictwie Sądu Najwyższego, „Palestra” 2007, 1–2. [Google Scholar]
  30. Kruempelmann J., Możliwość przypisania winy w przypadku afektu i uwarunkowanej użyciem alkoholu niezdatności do ponoszenia winy, „Studia Prawnicze” 1988, 1–2. [Google Scholar]
  31. Lachowski J., Przejawy obiektywizacji odpowiedzialności karnej w KK z 1997 r., „Studia Prawnicze” 2006, 1. [Google Scholar]
  32. Lipczyński A., Psychologia sądowa, Warszawa 2007. [Google Scholar]
  33. Lowe G., Uzależnienie od alkoholu i narkotyków, [w:] A.A. Lazarus i A.M. Colman (red.), Psychopatologia, Poznań 2001. [Google Scholar]
  34. Łuniewski W., Zarys psychiatrii sądowej, Warszawa 1950. [Google Scholar]
  35. Marek A., Lachowski J., Prawo karne. Zarys problematyki, Warszawa 2011. [Google Scholar]
  36. Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994. [Google Scholar]
  37. O’Connor S., Hesselbrock V., Bauer L., Układ nerwowy a podatność na uzależnienie od alkoholu. Alkohol i mózg, Warszawa 1996. [Google Scholar]
  38. Paprzycki L.K., Wpływ stanu nietrzeźwości alkoholowej sprawcy na ocenę jego poczytalności w sprawach o umyślne pozbawienie życia człowieka, „Przegląd Prawniczy” 1990, 1. [Google Scholar]
  39. Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego, prawa o wykroczeniach, przepisów wprowadzających obie te ustawy oraz do rozporządzenia Prezydenta RP o niektórych przestępstwach przeciw bezpieczeństwu państwa, red. L. Frommer, Kraków 1936. [Google Scholar]
  40. Radziwiłłowicz R., Psychologja i psychopatologja alkoholizmu, [w:] R. Radziwiłłowicz (red.), Alkohologja: książka podręczna dla walczących z alkoholizmem, cz. 1, Warszawa 1928. [Google Scholar]
  41. Rejman G., Zasady odpowiedzialności karnej. Art.8–31. Komentarz, Warszawa 2009. [Google Scholar]
  42. Rejman G., [w:] E. Bieńkowska, B. Kunicka-Michalska, G. Rejman, J. Wojciechowska, Kodeks karny. Komentarz. Część ogólna, Warszawa 1999. [Google Scholar]
  43. Tarapata Sz., Dobro prawne w strukturze przestępstwa, Warszawa 2016. [Google Scholar]
  44. Tarnawski M., Problem winy niepoczytalnego i o poczytalności zmniejszonej, odurzonych alkoholem lub innymi środkami odurzającymi, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1975, 2. [Google Scholar]
  45. Warylewski J., Prawo karne. Część ogólna, Warszawa 2005. [Google Scholar]
  46. Wolter W., [w:] I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter, Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973. [Google Scholar]
  47. Wolter W., Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973. [Google Scholar]
  48. Wołoszynowa L., Materiały do nauczania psychologii – seria I – Psychologia ogólna, t. 2, Warszawa 1969. [Google Scholar]
  49. Woronowicz B.T., Alkoholizm jako choroba, Warszawa 1993. [Google Scholar]
  50. Zoll A. (red.), Komentarz do Kodeksu karnego. Część ogólna art. 1–116, t. 1, Warszawa 2012. [Google Scholar]
  51. Zoll A., Kwalifikacja prawna czynu i wina niepoczytalnego sprawcy, [w:] J. Majewski (red.), Okoliczności wyłączające winę – Materiały VI Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, Toruń 2010. [Google Scholar]
  52. Zoll A., [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Komentarz. Część ogólna. Tom I – komentarz do art. 1–116 KK, Kraków 2004. [Google Scholar]
  53. Zoll A., Wróbel W., Polskie prawo karne. Część ogólna. Podręcznik, Kraków 2010. [Google Scholar]

Kompletne metadane

Cytowanie zasobu

APA style

Golonka, Anna (2021). Odpowiedzialność za przestępstwo popełnione w stanie nietrzeźwości – analiza krytyczna art. 31 § 3 k.k. i postulaty de lege ferenda. (2021). Odpowiedzialność za przestępstwo popełnione w stanie nietrzeźwości – analiza krytyczna art. 31 § 3 k.k. i postulaty de lege ferenda. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, 13(4), 170–188. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.499 (Original work published 12/2021n.e.)

MLA style

Golonka, Anna. „Odpowiedzialność Za Przestępstwo Popełnione W Stanie Nietrzeźwości – Analiza Krytyczna Art. 31 § 3 K.k. I Postulaty De Lege Ferenda”. 12/2021n.e. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, t. 13, nr 4, 2021, ss. 170–188.

Chicago style

Golonka, Anna. „Odpowiedzialność Za Przestępstwo Popełnione W Stanie Nietrzeźwości – Analiza Krytyczna Art. 31 § 3 K.k. I Postulaty De Lege Ferenda”. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, Krytyka Prawa. Niezależne Studia nad Prawem, 13, nr 4 (2021): 170–188. doi:10.7206/kp.2080-1084.499.

Prawa autorskie

copyright info

CC-BY

Podobne artykuły:

Brak podobnych.