en pl
en pl

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

Show issue
Year 2016 
Volume 8 
Issue 4

Konstytucja pierwszego zgromadzenia Irlandii – 21 stycznia 1919 roku

Maciej Furtas
Akademia Leona Koźmińskiego

2016 8 (4) Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

DOI 10.7206/kp.2080-1084.130

Article contents

Abstract

Artykuł jest prezentacją pierwszej w XX w. irlandzkiej ustawy dotyczącej systemu konstytucyjnego – Konstytucji Pierwszego Zgromadzenia Irlandii z 1919 r., znanej także jako Konstytucja Dáil. Autor poddaje analizie historyczne kulisy jej powstania, zakres regulacji i znaczenie poszczególnych artykułów. Prezentuje także zmiany, jakim podlegała Konstytucja przez ponad trzy lata jej obowiązywania. Przyjętym do rozwiązania głównym problemem badawczym było poszukiwanie źródła inspiracji dla jej twórców i poprzez studia porównawcze wykazanie, wbrew powszechnej opinii konstytucjonalistów irlandzkich, ze zmarłym niedawno profesorem Brianem Farrellem na czele, że Konstytucja Pierwszego Zgromadzenia nie adoptowała ustrojowych rozwiązań brytyjskich, a powstała głównie na bazie rozwiązań przyjętych w Konstytucji Szwajcarii z 1874 r. Wprowadzała więc w Irlandii, w latach 1919–1922, dyrektorialny system rządów, którego modelowym przykładem jest konstytucja jakobińska z 1793 r. Prowadząc dowód, autor poddał szczegółowej analizie pozycję legislatywy oraz egzekutywy i porównując je z brytyjskimi i szwajcarskimi odpowiednikami znalazł liczne argumenty na poparcie przedstawionej powyżej tezy. Wykazał też wpływ przyjętych wówczas rozwiązań na kształt współczesnej Konstytucji Irlandii z 1937 r. Artykuł zawiera ponadto tłumaczenie Konstytucji Pierwszego Zgromadzenia z 1919 r. z poprawkami wprowadzonymi dnia 1 kwietnia 1919 r. Przyjęte w 1922 r. minimalne poprawki omówione zostały w tekście artykułu.

References

  1. ldous R. (red.), We Declare. Landmark Documents in Irish History, London 2008. [Google Scholar]
  2. Aldous R., Puirseil N., Great Iris Speeches, London 2009. [Google Scholar]
  3. Aleksandrowicz M., System prawny Szwajcarii. Historia i współczesność, Białystok 2009. [Google Scholar]
  4. Bożek M., Systemy rządów, [w:] R.M. Małajny (red.), Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  5. Coakley J., Gallagher M., Politics in the Republic of Ireland, London 1999. [Google Scholar]
  6. Farrell B., The Founding of Dail Eireann. Parliament and Nation Building, Dublin 1971. [Google Scholar]
  7. Fitzgerald D., Memoirs of Desmond Fitzgerald 1913–1916, London 1968. [Google Scholar]
  8. Furtas M., Prawo brehonów na tle rozwiązań prawnych w średniowiecznej Europie, „The Irish-Polish Society Yearbook” 2015, 2. [Google Scholar]
  9. Grzybowski S., Historia Irlandii, Wrocław 2003. [Google Scholar]
  10. Kelly F., A Guide to Early Irish Law, Dublin 2005. [Google Scholar]
  11. Konstytucja Federalnej Konfederacji Szwajcarskiej, tłum. Z. Czeszejko-Sochacki, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  12. Kotsonouris M., Retreat from Revolution: The Dáil Courts, 1920–24, Dublin 1994. [Google Scholar]
  13. MacDonncha M. (red.), Sinn Féin: A Century of Struggle, Dublin 2005. [Google Scholar]
  14. Mansergh N., The Irish Free State – Its Government And Politics, Woking 1934. [Google Scholar]
  15. Morgan D.G., Constitutional Law of Ireland, Dublin 1990. [Google Scholar]
  16. O’Ferrall F., Catholic Emancipation: Daniel O’Connell and the Birth of Irish Democracy, 1820–30, Dublin 1987. [Google Scholar]
  17. Sarnecki P., Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  18. Toboła-Pertkiewicz P., De Valera. Gigant polityki irlandzkiej i jego epoka, Warszawa 2015. [Google Scholar]
  19. Ward A.J., The Irish Constitutional Tradition: Responsible Government and Modern Ireland 1782–1992, Dublin 1994. [Google Scholar]
  20. Wieciech T., Anglosaska formuła politycznego konstytucjonalizmu, Kraków 2014. [Google Scholar]
  21. ldous R. (red.), We Declare. Landmark Documents in Irish History, London 2008. [Google Scholar]
  22. Aldous R., Puirseil N., Great Iris Speeches, London 2009. [Google Scholar]
  23. Aleksandrowicz M., System prawny Szwajcarii. Historia i współczesność, Białystok 2009. [Google Scholar]
  24. Bożek M., Systemy rządów, [w:] R.M. Małajny (red.), Polskie prawo konstytucyjne na tle porównawczym, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  25. Coakley J., Gallagher M., Politics in the Republic of Ireland, London 1999. [Google Scholar]
  26. Farrell B., The Founding of Dail Eireann. Parliament and Nation Building, Dublin 1971. [Google Scholar]
  27. Fitzgerald D., Memoirs of Desmond Fitzgerald 1913–1916, London 1968. [Google Scholar]
  28. Furtas M., Prawo brehonów na tle rozwiązań prawnych w średniowiecznej Europie, „The Irish-Polish Society Yearbook” 2015, 2. [Google Scholar]
  29. Grzybowski S., Historia Irlandii, Wrocław 2003. [Google Scholar]
  30. Kelly F., A Guide to Early Irish Law, Dublin 2005. [Google Scholar]
  31. Konstytucja Federalnej Konfederacji Szwajcarskiej, tłum. Z. Czeszejko-Sochacki, Warszawa 2000. [Google Scholar]
  32. Kotsonouris M., Retreat from Revolution: The Dáil Courts, 1920–24, Dublin 1994. [Google Scholar]
  33. MacDonncha M. (red.), Sinn Féin: A Century of Struggle, Dublin 2005. [Google Scholar]
  34. Mansergh N., The Irish Free State – Its Government And Politics, Woking 1934. [Google Scholar]
  35. Morgan D.G., Constitutional Law of Ireland, Dublin 1990. [Google Scholar]
  36. O’Ferrall F., Catholic Emancipation: Daniel O’Connell and the Birth of Irish Democracy, 1820–30, Dublin 1987. [Google Scholar]
  37. Sarnecki P., Ustroje konstytucyjne państw współczesnych, Warszawa 2013. [Google Scholar]
  38. Toboła-Pertkiewicz P., De Valera. Gigant polityki irlandzkiej i jego epoka, Warszawa 2015. [Google Scholar]
  39. Ward A.J., The Irish Constitutional Tradition: Responsible Government and Modern Ireland 1782–1992, Dublin 1994. [Google Scholar]
  40. Wieciech T., Anglosaska formuła politycznego konstytucjonalizmu, Kraków 2014. [Google Scholar]

Full metadata record

Cite this record

APA style

Furtas, Maciej (2016). Furtas, M. . (2016). Konstytucja pierwszego zgromadzenia Irlandii – 21 stycznia 1919 roku. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, 8(4), 48-67. https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.130 (Original work published 2016)

MLA style

Furtas, Maciej. Furtas, M. . “Konstytucja Pierwszego Zgromadzenia Irlandii – 21 Stycznia 1919 Roku”. 2016. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, vol. 8, no. 4, 2016, pp. 48-67.

Chicago style

Furtas, Maciej. Furtas, Maciej . “Konstytucja Pierwszego Zgromadzenia Irlandii – 21 Stycznia 1919 Roku”. Krytyka Prawa. Niezależne Studia Nad Prawem, Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem, 8, no. 4 (2016): 48-67. doi:10.7206/kp.2080-1084.130.

Copyright info

copyright info

CC-BY-NC-ND

People also read:

No related content.