Abstrakt

W związku z rozwojem nowych technologii powstaje coraz więcej maszyn i programów komputerowych, funkcjonujących w sposób zbliżony do działań człowieka. Określa się je mianem sztucznej inteligencji (dalej zwanej również skrótem: „AI”). Są one zaprogramowane tak, by uczyć się na podstawie doświadczeń i realizować określone zadania. Mimo że są tworzone w celu poprawy warunków ludzkiego życia, korzystanie z nich wiąże się z różnego rodzaju ryzykami. Ryzyka te pojawiają się głównie w czterech obszarach: odpowiedzialności za produkt, praw autorskich, ochrony danych osobowych oraz etyki. Niewłaściwe wykorzystywanie lub wadliwość sztucznej inteligencji mogą doprowadzić do powstawania szkód, obejmujących utratę środków finansowych, zniszczenie mienia, a nawet śmierci. Należy wobec powyższego odpowiedzieć na pytanie, kto będzie ponosił odpowiedzialność za tego typu zdarzenia i na jakiej podstawie będzie ona określana. Powstaje również wątpliwość w zakresie praw autorskich do utworów wytworzonych przez sztuczną inteligencję w toku jej działania. Z jednej strony, sam program bez danych źródłowych nie jest w stanie niczego wytworzyć. Z drugiej strony, nie wszystkie dane źródłowe same w sobie są wartościowe i może się zdarzyć, że dopiero działanie sztucznej inteligencji nadaje im pewną wartość. Należy wobec tego ocenić, jaki udział w powstaniu utworu miały dane źródłowe, a jaki samo działanie sztucznej inteligencji. Nie można również pominąć kwestii właściwego przetwarzania danych osobowych w ramach działania sztucznej inteligencji. Dane takie jak wizerunek osoby fizycznej, jej imię i nazwisko i inne dane osobowe podlegają szczególnej ochronie. Ze względu na szerokie zastosowanie sztucznej inteligencji istnieje jednak ryzyko ich naruszenia. Korzystanie ze sztucznej inteligencji wiąże się również z ryzykami w obszarze etyki. W danym programie twórca może „zaszczepić” swoje uprzedzenia, kreując lub pogłębiając nierówności społeczne i negatywne stereotypy. Powyższe ryzyka mogą zmaterializować się w różnych dziedzinach prawa. Może być to zarówno prawo karne (np. gdy wskutek wadliwego działania sztucznej inteligencji dojdzie do nieumyślnego spowodowania śmierci człowieka), jak i cywilne (np. gdy w wyniku działania sztucznej inteligencji doszło do powstania szkody i poszkodowany domaga się odszkodowania). Obszar sztucznej inteligencji, jako stosunkowo nowy, nie jest jeszcze przedmiotem odrębnych regulacji prawnych. Na poziomie organizacji międzynarodowych od kilku lat prowadzone są różne działania mające na celu stworzenie przepisów i wytycznych, które odpowiednio zaadresowałyby i w ten sposób ograniczyły ryzyka związane ze stosowaniem AI. Celem niniejszego artykułu jest weryfikacja i próba odpowiedzi na pytanie, czy projektowane rozwiązania mają szansę odpowiedzieć na wszystkie zidentyfikowane wyzwania.

Słowa kluczowe