„Minimalne” manipulacje, czyli konsekwencje polityczne zmiany struktury okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu RP

Flis, Jarosław; Michalak, Bartłomiej

Abstrakt

W debacie publicznej co jakiś czas pojawiają się głosy o potrzebie istotnej zmiany systemu wyborczego w wyborach do Sejmu RP, której celem miałoby być wzmocnienie silniejszych ugrupowań. Jako przykład podaje się Węgry, gdzie zmiana reguł wyborczych pozwoliła partii rządzącej zachować większość mimo zmniejszenia poparcia wyborczego. Przeciwnicy takiego rozwiązania traktują to jako przejaw oczywistej manipulacji wyborczej. Celem tego artykułu jest analiza, na ile pojawiające się w debacie publicznej propozycje „minimalnych” zmian w strukturze sejmowych okręgów wyborczych wpłynęłyby na wyniki wyborcze poszczególnych ugrupowań politycznych i jakie wywołałoby to konsekwencje
polityczne, w szczególności w kwestii premii dla ugrupowania zwycięskiego, możliwych
wariantów koalicji rządowych, koncentracji systemu partyjnego na poziomie parlamentarnym i poziomu proporcjonalności wyborów. Przeprowadzona symulacja podziału głosów na mandaty – na podstawie danych historycznych (wybory z lat 2011 i 2015) oraz europejskich z 2019 roku – dla trzech możliwych do zastosowania wariantów struktury sejmowych okręgów wyborczych oraz ich porównanie z wynikami obecnego systemu pozwoli udzielić odpowiedzi na te pytania.

Słowa kluczowe

okręgi wyborcze (1)manipulacje wyborcze (1)odchylenia od proporcjonalności (1)wybory parlamentarne w Polsce (1)

Powiązania

Colomer, J.M. (2004). The Handbook of electoral system choice. London: Palgrave Macmillan. [Google Scholar]
Drinóczi, T. (2014). Nowe prawo wyborcze na Węgrzech i jego implikacje. Studia Wyborcze, 18, 85–100. [Google Scholar]
Flis, J. (2014). Złudzenia wyboru. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. [Google Scholar]
Flis, J., Michalak, B. (2017). Mieszany system wyborczy – cztery warianty dla Polski. Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne, 55, 65–88. doi: 10.15804/athena.2017.55.04 [Google Scholar]
Flis, J., Stolicki, D. (2015). Skrzywione podziały: na tropie gerrymanderingu w polskich gminach. Zarządzanie Publiczne, 4(34), 23–35. [Google Scholar]
Flis, J., Słomczyński, W., & Stolicki, D. (2019). Pot and ladle: a formula for estimating the distribution of seats under the Jefferson–D’Hondt method. Public Choice, 1-27. [Google Scholar]
Gallagher, M. (1991). Proportionality Disproportionality and Electoral Systems. Electoral Studies, 10(1), 33–51. [Google Scholar]
Gallagher, M. (2005). Conclusion. W: Gallagher, M., Mitchell, P. (red.), The Politics of Electoral Systems. Oxford–New York: Oxford University Press. [Google Scholar]
Grochal, R. (6 czerwca 2016). Czy PiS zmieni zasady wyborów? Eksperci szukają sposobu na drugą kadencję. http://wyborcza.pl/1,75398,20191719,czy-pis-zmieni-zasady-wyborow-eksperci-szukaja-sposobu-na-druga.html [Google Scholar]
Grofman, B., Koetzle, W., Brunell, T. (1997). An integrated perspective on the three potential sources of partisan bias: Malapportionment, turnout differences, and the geographic distribution of party vote shares. Electoral Studies, 16(4), 457–470. doi: 10.1016/S0261-3794(97)00037-1 Haman, J. (2003). Demokracja, decyzje, wybory. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]
Haman, J. (2017). Progresywna proporcjonalność jako cecha systemu wyborczego. Decyzje, 27, 69–88. doi: 10.7206/DEC.1733-0092.86 [Google Scholar]
Kaminski, M.M. (2001). Coalitional Stability of Multi-Party Systems: Evidence from Poland. American Journal of Political Science, 45(2), 294–312. [Google Scholar]
Kedar, O., Harsgor, L., Sheinerman, R.A. (2015). Are Voters Equal under Proportional Representation? American Journal of Political Science, 60(3), 376–691. [Google Scholar]
Koellner, P. (2005). The LDP at 50: The Rise, Power Resources, and Perspectives of Japan’s Dominant Party. Working Papers Global and Area Studies, 8, 10–11. [Google Scholar]
Kublik, A., Markowski, R. (16 kwietnia 2016). Kaczyński po wsze czasy. Wystarczy manipulować [Google Scholar]
czy 6 mln Polaków. http://wyborcza.pl/1,75398,19927339,kaczynski-po-wsze-czasy-wystarczy-manipulowac-5-czy-6-mln-polakow.html [Google Scholar]
Laakso, M., Taagepera, R. (1979). Effective Number of Parties: A Measure with Application to West Europe. Comparative Political Studies, 12(1), 3–27. [Google Scholar]
Lachat, R., Blais, A., Lago, I. (2015). Assessing the Mechanical and Psychological Effects of District Magnitude. Journal of Elections, Public Opinion and Parties, 25(3), 284–299. doi: 1080/17457289.2014.1002791 [Google Scholar]
[Google Scholar]
Markowski, R. (2010). System wyborczy – system partyjny – jakość demokracji. O jednomandatowych okręgach wyborczych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych. [Google Scholar]
Noch, J. (16 stycznia 2016). „Władzy raz zdobytej nie oddamy nigdy...”. 230 JOW-ów i 16 list wojewódzkich to sposób PiS na nietykalność w wyborach. https://natemat.pl/168079,230-jow-ow-i-16list-wojewodzkich-oto-sposob-pis-by-nigdy-nie-stracic-zdobytej-wreszcie-wladzy [Google Scholar]
Nohlen, D. (2004). Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]
PAP (17 października 2017). 100 okręgów wyborczych zamiast 41? Karczewski: to ciekawa propozycja. https://www.tvp.info/34427217/ [Google Scholar]
Raciborski, J. (2006). Teoria demokracji a reguły wyborów. Nauka, 3, 27–44. [Google Scholar]
Rae, D. (1967). The Political Consequences of Electoral Laws. New Hale: Yale University Press. [Google Scholar]
Reynolds, A., Reilly, B., Ellis, A. (2008). Electoral system design: The new international IDEA handbook. Stockholm: International Institute for Democracy and Electoral Assistance. [Google Scholar]
Schuster, K., Pukelsheim, F., Drton, M., Draper, N.R. (2003). Seat biases of apportionment methods for proportional representation. Electoral Studies, 22(4), 651–676. [Google Scholar]
Taagepera, R. (1986). Reformulating the cube law for proportional representation elections. American Political Science Review, 80(2), 489–504. [Google Scholar]
Taagepera, R. (2007). Predicting Party Sizes. The Logic of Simple Electoral Systems. Oxford: Oxford University Press. [Google Scholar]
Taagepera, R., Laakso, M. (1980). Proportionality profi les of west European electoral systems. European Journal of Political Research, 8(4), 423–446. [Google Scholar]
Taagepera, R., Sikk, A. (2010). Parsimonious Model for Predicting Mean Cabinet Duration On the Basis of Electoral System. Party Politics, 16(2). [Google Scholar]
Taagepera, R., Shugart, M.S. (1989). Seats and Votes. The Effects and Determinants of Electoral Systems. New Haven & London: Yale University Press. [Google Scholar]
Tóka, G. (2014). Constitutional Principles and Electoral Democracy in Hungary. W: Bos, E., Pócza, K. (red.), Verfassunggebung in konsolidierten Demokratien (s. 309–329). Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft mbH & Co. KG. [Google Scholar]

Kompletne metadane

Cytowanie zasobu

APA style

Flis, Jarosław & Michalak, Bartłomiej (2019). „Minimalne” manipulacje, czyli konsekwencje polityczne zmiany struktury okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu RP. (2019). „Minimalne” manipulacje, czyli konsekwencje polityczne zmiany struktury okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu RP. Decyzje, (31), 73-90. https://doi.org/10.7206/DEC.1733-0092.122 (Original work published 6/2019n.e.)

MLA style

Flis, Jarosław and Michalak, Bartłomiej. „„Minimalne” Manipulacje, Czyli Konsekwencje Polityczne Zmiany Struktury Okręgów Wyborczych W Wyborach Do Sejmu Rp”. 6/2019n.e. Decyzje, nr 31, 2019, ss. 73-90.

Chicago style

Flis, Jarosław and Michalak, Bartłomiej. „„Minimalne” Manipulacje, Czyli Konsekwencje Polityczne Zmiany Struktury Okręgów Wyborczych W Wyborach Do Sejmu Rp”. Decyzje, Decyzje, nr 31 (2019): 73-90. doi:10.7206/DEC.1733-0092.122.

Prawa autorskie

CC-BY

[1] Colomer, J.M. (2004). The Handbook of electoral system choice. London: Palgrave Macmillan. [Google Scholar]

[2] Drinóczi, T. (2014). Nowe prawo wyborcze na Węgrzech i jego implikacje. Studia Wyborcze, 18, 85–100. [Google Scholar]

[3] Flis, J. (2014). Złudzenia wyboru. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. [Google Scholar]

[4] Flis, J., Michalak, B. (2017). Mieszany system wyborczy – cztery warianty dla Polski. Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne, 55, 65–88. doi: 10.15804/athena.2017.55.04 [Google Scholar]

[5] Flis, J., Stolicki, D. (2015). Skrzywione podziały: na tropie gerrymanderingu w polskich gminach. Zarządzanie Publiczne, 4(34), 23–35. [Google Scholar]

[6] Flis, J., Słomczyński, W., & Stolicki, D. (2019). Pot and ladle: a formula for estimating the distribution of seats under the Jefferson–D’Hondt method. Public Choice, 1-27. [Google Scholar]

[7] Gallagher, M. (1991). Proportionality Disproportionality and Electoral Systems. Electoral Studies, 10(1), 33–51. [Google Scholar]

[8] Gallagher, M. (2005). Conclusion. W: Gallagher, M., Mitchell, P. (red.), The Politics of Electoral Systems. Oxford–New York: Oxford University Press. [Google Scholar]

[9] Grochal, R. (6 czerwca 2016). Czy PiS zmieni zasady wyborów? Eksperci szukają sposobu na drugą kadencję. http://wyborcza.pl/1,75398,20191719,czy-pis-zmieni-zasady-wyborow-eksperci-szukaja-sposobu-na-druga.html [Google Scholar]

[10] Grofman, B., Koetzle, W., Brunell, T. (1997). An integrated perspective on the three potential sources of partisan bias: Malapportionment, turnout differences, and the geographic distribution of party vote shares. Electoral Studies, 16(4), 457–470. doi: 10.1016/S0261-3794(97)00037-1 Haman, J. (2003). Demokracja, decyzje, wybory. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]

[11] Haman, J. (2017). Progresywna proporcjonalność jako cecha systemu wyborczego. Decyzje, 27, 69–88. doi: 10.7206/DEC.1733-0092.86 [Google Scholar]

[12] Kaminski, M.M. (2001). Coalitional Stability of Multi-Party Systems: Evidence from Poland. American Journal of Political Science, 45(2), 294–312. [Google Scholar]

[13] Kedar, O., Harsgor, L., Sheinerman, R.A. (2015). Are Voters Equal under Proportional Representation? American Journal of Political Science, 60(3), 376–691. [Google Scholar]

[14] Koellner, P. (2005). The LDP at 50: The Rise, Power Resources, and Perspectives of Japan’s Dominant Party. Working Papers Global and Area Studies, 8, 10–11. [Google Scholar]

[15] Kublik, A., Markowski, R. (16 kwietnia 2016). Kaczyński po wsze czasy. Wystarczy manipulować [Google Scholar]

[16] czy 6 mln Polaków. http://wyborcza.pl/1,75398,19927339,kaczynski-po-wsze-czasy-wystarczy-manipulowac-5-czy-6-mln-polakow.html [Google Scholar]

[17] Laakso, M., Taagepera, R. (1979). Effective Number of Parties: A Measure with Application to West Europe. Comparative Political Studies, 12(1), 3–27. [Google Scholar]

[18] Lachat, R., Blais, A., Lago, I. (2015). Assessing the Mechanical and Psychological Effects of District Magnitude. Journal of Elections, Public Opinion and Parties, 25(3), 284–299. doi: 1080/17457289.2014.1002791 [Google Scholar]

[19] [Google Scholar]

[20] Markowski, R. (2010). System wyborczy – system partyjny – jakość demokracji. O jednomandatowych okręgach wyborczych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych. [Google Scholar]

[21] Noch, J. (16 stycznia 2016). „Władzy raz zdobytej nie oddamy nigdy...”. 230 JOW-ów i 16 list wojewódzkich to sposób PiS na nietykalność w wyborach. https://natemat.pl/168079,230-jow-ow-i-16list-wojewodzkich-oto-sposob-pis-by-nigdy-nie-stracic-zdobytej-wreszcie-wladzy [Google Scholar]

[22] Nohlen, D. (2004). Prawo wyborcze i system partyjny. O teorii systemów wyborczych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [Google Scholar]

[23] PAP (17 października 2017). 100 okręgów wyborczych zamiast 41? Karczewski: to ciekawa propozycja. https://www.tvp.info/34427217/ [Google Scholar]

[24] Raciborski, J. (2006). Teoria demokracji a reguły wyborów. Nauka, 3, 27–44. [Google Scholar]

[25] Rae, D. (1967). The Political Consequences of Electoral Laws. New Hale: Yale University Press. [Google Scholar]

[26] Reynolds, A., Reilly, B., Ellis, A. (2008). Electoral system design: The new international IDEA handbook. Stockholm: International Institute for Democracy and Electoral Assistance. [Google Scholar]

[27] Schuster, K., Pukelsheim, F., Drton, M., Draper, N.R. (2003). Seat biases of apportionment methods for proportional representation. Electoral Studies, 22(4), 651–676. [Google Scholar]

[28] Taagepera, R. (1986). Reformulating the cube law for proportional representation elections. American Political Science Review, 80(2), 489–504. [Google Scholar]

[29] Taagepera, R. (2007). Predicting Party Sizes. The Logic of Simple Electoral Systems. Oxford: Oxford University Press. [Google Scholar]

[30] Taagepera, R., Laakso, M. (1980). Proportionality profi les of west European electoral systems. European Journal of Political Research, 8(4), 423–446. [Google Scholar]

[31] Taagepera, R., Sikk, A. (2010). Parsimonious Model for Predicting Mean Cabinet Duration On the Basis of Electoral System. Party Politics, 16(2). [Google Scholar]

[32] Taagepera, R., Shugart, M.S. (1989). Seats and Votes. The Effects and Determinants of Electoral Systems. New Haven & London: Yale University Press. [Google Scholar]

[33] Tóka, G. (2014). Constitutional Principles and Electoral Democracy in Hungary. W: Bos, E., Pócza, K. (red.), Verfassunggebung in konsolidierten Demokratien (s. 309–329). Baden-Baden: Nomos Verlagsgesellschaft mbH & Co. KG. [Google Scholar]

Decyzje